Chưa bao giờ giới truyền thông quan tâm đưa tin về hạn hán nhiều như hiện nay. Nhưng, nắng hạn đâu phải là chuyện mới mẻ gì ở vùng đất Panduranga. Từ lâu đời, người Chăm đã gắn cuộc sống của mình với vùng đất khát nước. Ai đó còn ban tặng cho danh từ mĩ miều nói rằng Phan Rang là xứ Hoa Nắng. Ngay trong lời mở đầu của Tagalau 18 chưa đầy 4 trang mà các từ vựng chỉ về nóng, nắng, khô hạn liên tục được lập đi lập lại để nói về sự chịu đựng cằn cội kiên cường của một loại cây mọc trên vùng đất nắng vẫn chớm nở hoa đúng hẹn. Đó là loài hoa Tagalau.

Thật vậy, đi qua 16 năm (2000-2016), Tuyển tập Tagalau đã nở hoa làm đẹp cho cuộc đời, hồi sinh các giá trị văn hoá tinh thần, hình thành nên một lực lượng sáng tác văn học nghệ thuật dồi dào là một thành tựu lớn trên diễn đàn sân chơi Tagalau. Những bài viết khảo tả, bài nghiên cứu, các chuyên mục sưu tầm văn học, văn hoá dân gian đã đưa văn hoá Chăm đến gần gũi hơn với bạn đọc cả nước. Qua đó, tạo dựng được kênh giao lưu, đối thoại văn hoá góp phần bảo tồn và gìn giữ bản sắc văn hoá Chăm. Continue reading →

Ngày xưa khi mới hình thành trái đất và sự sống đất nước người Chăm có nhiều nhân tài. Nhưng xứ sở vẫn chưa có người làm vua. Từ lúc, Patao Rat Bin Thuer từ nước Jawa đến sinh sống trên một hòn đảo giữa đại dương cách xa đất liền nên chẳng mấy ai đến đó được. Ban đầu, Patao Rat Bin Thuer cũng chỉ là hạng thường dân thôi. Nhưng, khi đến đất nước người Chăm nó lại đòi lên làm vua.

Po Kei Glaong hỏi Patao Rat Bin Thuer: Anh làm vua nước Chăm thì thần dân sẽ nộp thuế và triều cống cho anh như thế nào đây ?
Patao Rat Bin Thuer trả lời: hàng năm hãy tiến cung cho ta một người mỹ nữ.
Nghe vậy, Po Kei Glaong không đồng ý. Nhưng, nếu không thực hiện thì Patao Rat Bin Thuer sẽ gây chiến.
Po Kei Glaong nói lại với Patao Rat Bin Thuer: Bây giờ tôi với anh đánh nhau, nếu anh thắng tôi thì anh sẽ lên làm vua nước Chăm. Hằng năm, tôi chấp nhận triều cống một người thiếu nữ xinh đẹp theo đòi hỏi của anh. Còn nếu như anh thua thì anh phải quay trở về nước Jawa. Continue reading →

Po Kathik Dhik có tên gọi khác là Po Anit. Trong dân gian gọi như thế vì ông quá si mê yêu thương công chúa nước Jek. Vào năm con Thỏ, ông lên ngôi vua ở kinh đô Prang Darang. Lúc đó, khi đến cuối năm thì người Chăm phải đóng sưu thuế cho vua nước Jek. Po Jai Paran là em ruột của Po Kathik Dhik con của Po Klaong Haluw. Hai anh em cảm thấy dân tình nghèo khổ hàng năm đến kỳ đóng thuế nặng nề cho nước Jek. Bao nhiêu tài sản quý đều ra đi, chống lại thì cũng chẳng nổi.

Một hôm, nửa đêm khuya Po Jai Paran thèm thuốc lá ông có thói quen hút thuốc bằng tẩu. Nên, ông sai người hầu đi mồi lửa để hút thuốc. Người hầu mang tới một cục than lửa đang cháy đỏ hồng. Po Jai Paran cầm chiếc tẩu thuốc châm lửa mãi cũng không cháy điếu thuốc. Mặc dù, than lửa vẫn còn cháy. Hút thuốc không được, ông cầm thuốc rê bỏ vào miệng và nuốt vô bụng luôn. Continue reading →