Jaya Bahasa: NHỮNG VẤN ĐỀ LỊCH SỬ VÀ VĂN HÓA CHAMPA

[điểm sách]

Trên dải đất Việt Nam ngày nay, đã từng hiện diện 3 trung tâm của 3 nền văn minh lớn hình thành nên các nhà nước cổ thời kỳ cổ trung đại. Phía Bắc là nền văn minh Đông Sơn hình thành nhà nước Đại Việt, phía Nam là nền văn minh Óc Eo hình thành nhà nước Phù Nam và miền Trung là nền văn minh Sa Huỳnh hình thành nhà nước Champa. Quá trình phát triển các nhà nước cổ dần dần biến mất hội nhập vào một quốc gia thống nhất trên mảnh đất hình chữ S Việt Nam. Các nhà nước cổ ở Việt Nam đã để lại nhiều công trình kiến trúc, điêu khắc tôn giáo và văn khắc trên bia đá thu hút nhiều nhà khoa học trên thế giới tìm đến khảo cứu và khám phá. Tiếp nối, những thành tựu nghiên cứu về lịch sử và văn hóa Champa, các tác giả Đỗ Trường Giang, Đổng Thành Danh và Bá Minh Truyền (Đồng Chủ biên) cùng với các nhà nghiên cứu về Champa trong cả 3 miền đất nước và các nhà khoa học quốc tế công bố những kết quả nghiên cứu mới về Champa mang tựa đề “Những vấn đề lịch sử và văn hóa Champa”.

Continue reading

Chế Vỹ Tân: TÂM THƯ GỬI BÀ CON CHĂM BÀ-NI

(Nguyễn Văn Tỷ, 88 tuổi, cán bộ hưu trí dân tộc Chăm, tôn giáo Bà-ni, viết tâm thư về sự vụ: Tôn giáo Bà-ni không có tên trong danh mục Ban tôn giáo Trung Ương).

Bà con Bà-ni quý mến!

Thông tin về Đại hội tôn giáo tại Bình Thuận 16-3-2022, thống nhất tên gọi Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bani.

Đã có ý kiến trái chiều từ dư luận, một số ít ủng hộ, đa phần phản ứng khá gay gắt, tạo sự hiềm khích giữa các tín đồ, nguy hiểm đến tình đoàn kết và sự bất ổn trong cộng đồng nhỏ bé Chăm.

Continue reading

khaly chàm: hạnh phúc khi ta nhận thức

cảm ơn ánh sáng xóa tan ảo mộng

khi ta biết mình vẫn còn hiện hữu để nhìn thấy ban mai

hiện thực, bắt đầu nhận thức những gì còn lại và mất đi

mặt trời dần lên cao mặc nhiên tỏa hồng màu lửa

cảm ơn góc hẹp vỉa hè                       

chỗ ngồi quen dành cho ta tựa lưng vào cột đèn đường

hẳn thế, nó đã thu nhỏ cái đầu cúi mặt an phận

thinh lặng một hiện thể khiêm nhường

thả xuống hơi thở nhẹ hẫng tan vào ly cà phê đen nóng

có thể, loài người đang định thần cố tìm lại giấc ngủ

Continue reading

khaly chàm: biến tấu trong giao hưởng

mùi hương da thịt tích tụ trong tàn tro
dáng lửa huyền ảo liên kết với tâm linh để bày trò lễ nghi mai táng
bất chợt, tôi thèm được nghe giọng nói tự tình của bài thơ về số phận
thời gian tích cực khoan xuyên thủng hộp sọ
ý tưởng như con thuyền ma lênh đênh quanh vòng thủy não
hôm nay, có thể nhiều người thích trang điểm thẫm đen màu sợ hãi vây quanh diềm mắt
 
mặt trời từng ngày vẫn mọc không phụ thuộc sự suy tư
thói quen của niềm đau khôn ngoan dần mọc rễ trong tận cùng khái niệm
nhục thể rạo rực trần truồng dục tính nhưng chẳng thấy khuôn mặt      
người đàn bà của quá khứ đang phô bày hình thái loài bướm đêm tươm mật và quyến dụ
như một trò đùa cố tạo vẻ hào nhoáng chờn vờn vỗ đôi cánh mỏng
 
những đứa trẻ côi cút nằm co ngủ mơ nhìn diện mạo thiên đường cổ tích
mường tượng chúng như lũ mèo hoang thoi thóp chờ đợi phép mầu cứu rỗi từ chủ nghĩa bốc phét ảo tưởng
có thể, cuống họng thành phố không ngừng nhú chùm con mắt vi trùng nhọn hoắt
chẳng ai cần sắp đặt việc trình hiện cơn đói dành cho những ngày mất ý thức về sự sống còn
 
hôm nay, trên những con đường không còn bung tràn rực rỡ thứ âm thanh tụng ca hạnh phúc khôi hài
đã lâu lắm rồi, tôi cùng hồn phách nằm ngửa mặt trên đất hoang lạnh ẩm hơi nước
tôi quên bẵng giáo điều đã dạy tôi nhớ thì thầm khởi niệm
hiện tại hai tay tôi luôn bám níu vào hơi thở chính mình
cho dù đã chuyển hóa thành hồi ức buồn thảm
nhưng tôi tự nhủ lòng phải cố vượt lên khỏi chiều sâu huyệt mộ
 
tpsaigon 12/2021

Continue reading