Ngôn ngữ như là ngôi nhà cho thi sĩ cư ngụ. Thi sĩ có thể vô sở trú trong không gian và thời gian, sự vụ chả có gì nghiêm trọng cả. Nhưng hắn sẽ mãi mãi chịu định phận vô gia cư nếu hắn không cư ngụ trong lòng ngôn ngữ dân tộc, nếu hắn không có ngôn ngữ như là ngôn ngữ để cư ngụ.
(Hàng mã kí ức, 2011) Continue reading
… Trong điệu vũ khơi vơi
Apsara phô phang đường cong diễm ảo
những đường cong chạm vào vĩnh cửu
vĩnh cửu xoay trong lốc vô thường
Đến Đồ Bàn cũng chịu tang thương
người lưu lạc xô văn chương lưu lạc
Chế Bồng Nga một thời ngang dọc
đành chìm trong vực xoáy không hư Continue reading
[hay Tại sao phải làm việc?]
“Cha mẹ sanh con, trời sanh tính” – ông bà ta tổng kết, không sai.
Tính, đủ loại tính. Ích kỉ đòi hỏi có, ăn chơi thả cửa hay bủn xỉn nhỏ nhen có, cả thiện chí, rộng lượng và cống hiến cũng không thiếu. Như là ĐỊNH PHẬN. Bà Trời gán vào, và ta học chấp nhận.
Chuyện kể lại. Bạn học rất thân của tôi thông minh có thừa, tinh thần xã hội chả thiếu; nhưng chỉ một lần ông già bị xã hội đì, mà thành oán hận cả Cham, rồi tuyên bố: Có nhấc một ngón tay làm lợi xã hội này cũng không làm. Mà “xã hội” ấy gồm những ai nào? Chỉ là mấy kẻ tham lam và tàn độc rất không đáng chấp! Continue reading
Chỉ còn anh đứng khóc
dũng cảm và cô độc một kì quan
(Lễ Tẩy trần tháng Tư, 2002)
Trích Văn học Cham khái luận (1994):
Glang Anak mở ra cho sinh linh Cham, trong đêm tối đen mò của thời cuộc, trước không khí ngột ngạt của lịch sử, một sinh lộ khiêm tốn nhưng thiết thực, tia sáng yếu ớt của niềm hi vọng. Continue reading
Một ánh nhìn của cha
nửa nụ cười của mẹ
và hai bàn tay diệu vợi của em
giữa mênh mông màu nắng quê hương
hỏi tôi còn tìm thiên đường đâu nữa?
(Tháp nắng, 1996) Continue reading
“Trăm con suối đổ xuôi
trăm dòng suối cao xa những tưởng hợp thành sông cả
mãi lo ưỡn ngực làm cao mỗi con suối xanh tự đi tiêu tán ở lưng đồi.”
(Lễ Tẩy trần tháng Tư, 2002)
Câu chuyện
Con người được Bà Trời ban tặng thừa thãi năng lượng, cả đời xài không hết. Thặng dư, con người tìm cách đốt nó: Rượu bia tán gẫu hay chat chit, có; vận động thân thể hoặc hoạt động xã hội, có; lao vào cuộc chơi thâu đêm suốt sáng cũng không chừa. Đủ kiểu, đủ bài. Continue reading
Thành tích trên giường, là chuyện quá ư là riêng tư, không hiểu sao nhiều người có thể tô hô nó ra cho người khác nghe được. Thời trẻ hay khi khôn lớn, tôi nghe từ môi miệng người quen, người lạ. Thành tích với chính người tình của mình, mới kì.
Vài nhà văn Việt cũng viết về chuyện làm tình, nhưng họ viết về ai đó, chứ ít của mình. Và với mục đích nào đó. Henri Miller thì khác, kể về vụ việc của chính mình, trong văn chương hẳn hoi, chả “mục đích” nào cả. Cả mấy chục trang, thoải mái, như ông viết về ăn uống, chiến tranh, chính trị.
Tôi, chịu! Cả trong nói lẫn viết. Continue reading
Sự thất bại không là gì cả
Khi con muốn khai phá con đường riêng con
Mặc thành công dễ dãi của kẻ đi theo lối mòn thiên hạ.
(Sinh nhật cây xương rồng, 1997)
Câu chuyện.
Ông Glang Anak đã không vượt biên. Như bao sinh linh Cham khác, ông cũng bỏ đi, được nửa chừng ông quay trở lại. Chấp nhận sự tủi nhục của con dân mất nước, nhận phận kẻ cùng khổ, để được sống giữa lòng dân tộc. Cưu mang dân tộc vào lòng mình.
Để làm gì? – Cứu sống cả một dân tộc! Continue reading
Dẫu thơ tôi không khuây khỏa khổ đau anh
tiếng hát tôi khôn vực dậy khốn khó anh
thì có hề chi
nếu chúng một lần nhúm trong anh hi vọng.
(Hành hương em, 1999) Continue reading
Khi em xa anh quên anh
anh chỉ còn hơi thơ và khói thuốc
làm đầy những khoảng trống không em.
(Lễ Tẩy trần tháng Tư, 2002)
Thơ [hiện đại có vẻ buồn] là vậy, văn [hậu hiện đại] thì phải khác…
Câu chuyện
– Lúc này ông đang viết gì? Continue reading