3K & NGHỆ THUẬT SỐNG SÓT

[hay. Thế nào là nhà thập cẩm học? – thư cho Chế Đôn-2]

Bùi Giáng: Người còn thì của mới lai rai còn…

Nguyễn Chế Đôn còm: “Nhà thơ đã chế ngự được con QUỶ dữ trong thân. Nhân đây xin hỏi Nhà thơ, nếu như bị lạc ở giữa hoang ĐẢO, Nhà thơ dùng ngón nghề gì để sinh tồn?!”

Sáng nay, 1 bạn chat đùa: “Nhà thơ lớn, nhà phê bình lỗi lạc đang làm kẻ bán sách kiếm tiền lẻ” – rất vui. Xin tuần tự đáp ứng, bởi hai đứa có liên quan.

Continue reading

DŨNG CẢM ĐẾN HỚ HÊNH

Cổng Thông tin điện tử ỦY BAN DÂN TỘC

Bài về NGƯỜI CHĂM viết ngày 4-11-2015, không ghi tên tác giả, lượt đọc 49.985. Dưới bài có chua thêm: “(Bức tranh Văn hóa các Dân tộc Việt Nam – NXB Giáo dục)”.

Chủ quản Cổng ấy thì to rồi, vẽ “bức tranh” về người Cham in ở Nhà xuất bản Giáo dục nữa, phải nói là rất đáng tin. Nhưng điều đáng lo hơn cả là cách làm của ta.

Ở đó bạt ngàn hớ hênh lồ lộ:

Continue reading

Chuyện văn chuyện đời-30. ĐỌC BÁO NHƯ ĐỌC… THƠ

[hay. Thương sinh viên và độc giả Việt Nam]

Không đùa đâu, mà thực.

“Chiến tranh” của Nguyễn Đức Tùng là 1 bài thơ, chi tiết về giấy báo tử thoáng qua thôi mà bạn đọc ta tra vấn, đối chiếu với hiện thực xã hội để kết rằng nó sai sự thật, phi logic, vân vân.

Tôi gọi đó là “đọc thơ như đọc báo”. Trong khi ở chiều ngược lại, một bộ phận không nhỏ [nghĩa là cũng hơi lớn] độc giả “đọc báo như đọc thơ”. 

[1] 15 năm trước, một Giáo sư thâm niên ở Đại học Sư phạm TPHCM có tiểu luận đăng Văn nghệ, 22-4-2006: “Chủ nghĩa “hậu hiện đại”, chủ nghĩa “Tân hình thức” ngày nay tàn lụi dần ở Tây phương. Theo một bài báo của một GS Mỹ thì hằng năm mới có một người mua sách này ở các hiệu sách”.

Continue reading

Minh-triết-Cham-18. TÔI THÀNH CÔNG, ĐÂU LÀ NGUYÊN DO?

[hãy sống dưới dấu hiệu Ariya Glang Anak]

Sara có thể cho biết, đâu là nguyên do thành công không?

Hôm qua, có lẽ được gợi ý từ Chế Đôn, ông anh chat hỏi tôi thế, không phải cho anh, mà cho Cham. Tôi bảo anh còm đi, tiện cho Sara ăn nói hơn. Anh kêu không hay lắm. Đành vậy…

Tôi đã vắn tắt: Cứ sống theo dấu hiệu Ariya Glang Anak thì “may mắn luôn có mặt kịp thời” với tất cả, chứ không riêng gì Sara. Hôm nay, xin được cụ thể hơn: tại sao may mắn? Tuần tự…

[1] Tạ ơn

Continue reading

VUI MỘT NGÀY, VUI MỘT ĐỜI

[Trả lời 3 câu hỏi nghiêm trọng của Nguyễn Chế Đôn]

Sáng nay, 24-8-2023, Chế Đôn còm hỏi: “Qua đời sống hiện thực của Nhà thơ cho thấy Tâm thế quá GIÀ RƠ, chắc như bắp. Kính mong Nhà thơ hoan hỉ giải đáp giùm vài câu hỏi của tiểu đệ…”

Lâu rồi tôi xa rời mấy phỏng vấn. Năm ngoái một bạn trẻ kêu “chú Sara viết thì hay lắm, chứ chẳng làm gì cho Cham cả”, tôi đã liệt kê chi li, để cuối cùng nhận được câu: cảm ơn chú. Nay bạn Cham thế hệ mới hỏi, thì cứ đáp ứng thử xem sao. Xin tuần tự…

[1] Trong cuộc người, cuộc đời, có mối tơ duyên nào Nhà thơ thấy thù thắng và cốt yếu đối với sự nghiệp của mình ?

Continue reading

Chuyện văn chuyện đời-26. VĂN CHƯƠNG CÓ GIẾT CHẾT HIỆN THỰC?

[Lưu ý: Với còm mới, tôi nêu tên người cụ thể, còn chuyện đã cũ, xin cho khiếm danh mà chỉ cần đưa sự việc ra để bàn về LUẬN ĐIỂM]

Tút về bài thơ “Chiến tranh” của Nguyễn Đức Tùng, bạn Nguyễn Khôi còm:

“Thơ phản ánh hiện thực? thì bài này phi thực tế, hỏng từ gốc… Thực tế cả 2 bên (Quốc/ Cộng) đều làm lễ báo tử, tôn vinh “Liệt sĩ rất trang trọng” để động viên những người còn sống, an ủi Người đã hi sinh …

Thơ là Ảo (có quyền bịa) nhưng là bịa như thật kia…

Thơ hay là phải “ý mới/ tứ lạ” ngẫu hứng xuất thần… Anh này ngồi trên cung trăng, bịa như Cuội!”

Luận điểm bàn ở đây là: Thơ trong tương quan với Hiện thực.

Continue reading

Giải trí mình. LÀM SAO TÔI CÓ THỂ KHỎE THẾ!?

Gia đình tôi có 4 anh em trai, tôi yếu thế nhất. 1.65m, 15 tháng mang thai tôi, mẹ kể Phan Rang dính đại hạn không lấy giọt mưa, thành ra thế. Biết Bà Trời chơi, vậy nên tôi cần chơi lại: KHỎE cái đã.

Như một trùng hợp kì lạ, tối Jaka khai trương Thang Tông, mưa như trút, rồi Phan Rang 15 tháng rơi vào đại hạn.

Có 5 “bí kíp”, bạn nào muốn khỏe hãy cứ nhìn vào mà gương sáng.

Continue reading

Chuyện văn chuyện đời-25. ĐỌC THƠ NHƯ ĐỌC… BÁO

Bài thơ “Chiến tranh” của Nguyễn Đức Tùng, thế mà… hay.

Người đưa thư

Dựng xe đạp trước nhà

Ngồi uống với dì tôi một tách trà

Rồi lặng lẽ cáo lui

Không biết dì tôi không biết chữ

Trong phong bì là giấy báo tử”.

Thử nhắc lại vài phản hồi: “Chi tiết về người đưa thư có vẻ ko đúng thực tế”. “Phi logic, giấy báo tử khi ấy chính quyền làm rất trang trọng”.

Continue reading

Chuyện văn chuyện đời-23. CŨNG LÀ DO NÃO TRẠNG

“Tôi là kẻ cá biệt” (báo Tây Ninh cuối tuần, tháng 7-2010)

1. Sáng nay, nhà thơ kiêm nhà phê bình [Canada] sắc sảo, còm: “Nhà thơ Inrasara, người thư ký trung thành và hài hước nhứt của thời đại!”, chợt nhớ, năm xưa nhà thơ nổi tiếng [Mỹ] từng cho: “Inrasara là nhà phê bình chịu chơi nhứt hiện nay”. Rồi nhớ,

Một nhà thơ [Hoa Kỳ], phỏng vấn một nhà thơ danh giá đất Sài Gòn trên Litviet, 3-12-2011, về Inrasara có đoạn:

Continue reading

Thương ca vô tận-11. ĐỜI TÀI HOA CŨNG LÀ ĐỜI

Kiều: “Đời tài hoa cũng là đời bỏ đi”, Bùi Giáng cắt đi 2 chữ cuối, còn: “Đời tài hoa cũng là đời”, vậy thôi mà ám ảnh tôi lạ.

Chakleng đất văn vật ngàn năm, tên làng cổ nhất còn lại trên bi kí Patau Tablah Đá Nẻ thế kỉ XII ở palei Bal Caung. Mảnh đất ông bà nuôi Po Klaung Girai là Ong Paxa Muk Cakling chọn để ra đời, sau đó lưu lại vô số di tích lịch sử đáng giá.

Ngày xa xưa, đến tận hôm nay cũng vậy. Thời hiện đại, Chakleng sản sinh 5 SINH LINH thuộc 3 THẾ HỆ khác nhau vô cùng độc đáo.

Continue reading