[Nhận diện 3 giai đoạn Cham & tôi]

Giai đoạn-1.

Sau đại khủng hoảng, các thế hệ Cham đã hành xử đúng điệu, đáp ứng đòi hỏi thực tiễn cuộc sống, để tồn tại. Tồn tại thế nào?

Xưa

dưới cái rây lịch sử khổng lồ

cha lọt sàng sống sót

lổm ngổm bò dậy làm người

một phép lạ

(Lễ Tẩy trần tháng Tư-2002)

Làm – vì xã hội, cộng đồng, bạn dễ ảo tưởng hi sinh, rồi khi xã hội nghịch lại bạn, bạn cho mình bị phản bội. Ngộ nhận trước dẫn đến sai lầm sau. Bạn làm vì bạn thôi, nếu việc làm của bạn tốt, thành quả được cộng đồng đón nhận, họ biết ơn bạn. Còn nếu họ không biết ơn, thì cũng chả sao cả, bạn đã vui!

Tôi có bạn thuở tuổi trẻ cũng vì xã hội, rồi chỉ vì gia đình bị một sinh linh của cộng đồng ý định ám hại mà thành thù ghét Cham, đến “nhổ nửa sợi lông có lợi cho Cham cũng không làm”!

Là kính tín Thần linh chứ không mê tín với hình thái các loại.

‘Pô Yang pakah yawa’: Thần linh phù hộ, là câu nói cửa miệng của Cham.

Bác nông dân palei Hamu Tanran tuổi bát thập lâu ngày gặp lại.

– ‘Khik ruup… khik ruup… Trạm nhưưk’: Giữ thân, giữ lấy thân, Trạm nhé… – bác nói, nắm chặt hai tay tôi.

Sau một tiếng hàn huyên, chia tay, ông lại nói:

[Tôi đã 3 lần thua thảm thế nào?: Học, buôn bán, thuyết trình]

Hồi chưa chơi facebook, kể các kinh nghiệm của mình, nick Tao Lao kêu: “chỉ toàn nghe ông giỏi, ông thành công, sao không thấy thất bại?”, và vài lần lặp lại. Tôi mới đùa, dại gì! Lẽ nào ông Inrasara lại đi nói xấu mình, còn bạn muốn đọc cái dở tệ của tôi thì cứ qua nhà Champaka tham khảo, bên đó đầy ra!

Mình nghèo hèn hay thất bại, tâm lí chung là giấu, tôi – không. Chuyện đã kể, ở serie này, nhắc lại làm bài học.

Năm ngoái tôi có kể về 1 sinh linh Cham được Bà Trời ban cho đủ đầy, siêu luôn, rồi chỉ bởi TÂM TÍNH mà tự làm hỏng cả đời mình, bất khả vãn hồi. Và kết, tâm tính quyết định thành bại chứ không phải trí thông minh.

Về “bí quyết thành công”, là chuyện thiên hạ luận nhiều rồi, nói thêm e nhàm. Ở đây ta bàn về về cái nghịch với nó. Bởi thành công cần nhiều yếu tố, riêng thất bại chỉ dính một, cũng lãnh đủ.

Tôi cũng không nói về mình, mà về sinh linh quanh bạn, ở ngay trong bạn, ngày qua ngày. Ta thông minh, sức khỏe và điều kiện có thừa, vậy mà cứ thất bại, bởi đơn giản ta thèm khát… thất bại. 

Vài năm qua, trên mạng xã hội và cả ngoài đời, vài lời lẽ phơi phới thường xuyên phát ra, như có sinh linh vừa chứng ngộ đâu đó, thoát vòng tục lụy, sang tuốt bờ bên kia. Ở đó “hãy sống hiện tại”, là một. Rằng quá khứ là cái đã qua, tương lai là điều chưa tới, sống đích thực là sống trong hiện tại, đại loại thế.

Nói – không vấn đề gì cả, điều quan trọng là bạn sống nó ra sao.

Câu hỏi: thế nào là sống hiện tại?

Sống tôn giáo là phi tổ chức. Tổ chức, hay ở trong tổ chức bất kì nào cũng thế. Nó là một quyền lực, quyền lực của tổ chức và/ hoặc của “giáo chủ”.

Bên trời Tây, Nietzsche “Antichrist” không phải ông chống Jesus, mà giáo hội, một tổ chức đầy quyền lực.

Gần hơn, Osho – Đạo sư siêu đẳng và là một “thiên tài hùng biện” với sức thu hút kinh hoàng. Tuy nhiên thay vì phong phanh giữa trời đất, thong dong giữa miền cuộc đời để thuyết pháp, ông đã tổ chức, và cho phép người tổ chức nhân danh mình. Qua đó, ông bị dính vào vô số tai họa.

Tút “Niềm bí ẩn của tình yêu”, một bạn thơ kêu trên cả tuyệt vời, và bảo không khác gì một vị trên… Youtube, và gửi link cho tôi. Tôi nói, tôi chưa biết ông này.

Ngay năm lên 10, tôi là con mọt sách, đụng đâu đọc đó. Mượn đọc, mua đọc. Đọc đến mụ cả người. Không có sách, tôi đọc từ điển! Mãi khi có gia đình, tôi quyết bỏ sách, và phải sau ba năm, tôi mới rời bỏ sách được. Sau đó, tôi cũng đọc nhiều, đọc để… làm việc.

Trang nhà của tôi, mỗi chủ để tôi làm thành serie. Hôm nay là “Sống tôn giáo”, viết từ trải nghiệm của tôi, qua sống và suy tưởng. Và tôi nghĩ, đó mới giá trị, cho tôi cũng như các sinh linh đồng thanh đồng khí sau tôi, nếu có.

Quý bà tiếng thị phi thì miễn rồi, cả quý ông – lại là văn giới vốn được cho là cao cấp thị phi chả kém, có khi còn ác liệt hơn. Tưởng tượng, hư cấu, thêu dệt và… phát – như thật. Thương thay!

Đây là ghi chép từ đối thoại 2 bạn A & B, bạn đọc cần tiếp nhận ở cấp độ minh triết.

– Yut đã thuyết 34 phút, nay tới phiên tôi nhé. Yut có biết yut thông minh không? Rất thông minh nữa là khác, hơn hẳn ba ông mà yut vừa điểm danh…

[im lặng, và gật gù, dường đang nhâm nhi lời khen]