Adei baic xap Cam Em học tiếng Cham: Phụlục9. TẠI SAO TÔI GIỎI TIẾNG CHAM ĐẾN THẾ?

Đây không phải câu hỏi mang tính bỡn cợt, mà cực kì nghiêm túc.
Càng không phải hỏi theo lối ưỡn ngực khoe khoang [cỡ tuổi này rồi mà còn thế thì hết thuốc chữa; càng buồn cười hơn: tưởng chi ghê gớm, chớ giỏi tiếng Cham mà nhằm nhò gì!], mà là nêu sự thể – biết đâu các bạn trẻ rút ra được cái gì đó cho bản thân, của hôm nay.
Tạm kê ra 12 yếu tố:

1. Tôi sinh tại palei Chakleng, đất Rồng. Như mọi đứa bé Chakleng khác, tôi được con Rồng liếm. Đến phiên tôi, do trục trặc đâu đó – máy bị kẹt, Rồng không để ý cứ liếm tới. Thế là tôi dính nước miếng Rồng nhiều chỗ, đậm nhất là ngôn ngữ.
Tôi hưởng sái ĐỊA LINH này ở đó. Continue reading

ADEI BAIC XAP CHAM. Kadha 20. Học tiếng Cham qua thuật ngữ bóng đá

Ngôn ngữ một dân tộc phát triển qua sinh hoạt thường nhật: cày cấy, trao đổi thư từ, học tập, hay sáng tạo văn học… và cả trong vô vàn trò chơi! Nhưng mấy chục năm qua, có mấy ai trong chúng ta dùng ngôn ngữ mẹ đẻ viết thư cho nhau chứ đừng nói chuyện viết văn, làm thơ bằng tiếng Cham? Chơi “tiến lên”, ta cứ nhè tiếng Việt mà hô. Trong cuộc nhậu hay bàn chuyện ngôn ngữ K, Kh, G… “đại sự” cũng vậy. Mặc dù Cham rất ý thức về bảo tồn ngôn ngữ dân tộc. Ví hai người ngồi với nhau, dẫu có mặt vài người dân tộc anh em khác, nhưng Cham rất khó xài ngôn ngữ không phải là mẹ đẻ, nó kì kì sao ấy!
Câu hỏi đặt ra: tại sao tiếng Cham ngày càng lai tạp?
Làm biếng hay do thiếu từ? Tìm hiểu cho rốt ráo nguyên do là chuyện dài nhiều tập. Hôm nay chúng ta ngồi lại với nhau thử học tập nói ngôn ngữ mẹ đẻ; trước tiên qua thuật ngữ bóng đá. Chớ ỷ y chuyện dễ mà bỏ qua, bởi ngôn ngữ không gì hơn hình thành từ thói quen: nhiều người dùng mãi thành nếp mà thôi. Continue reading

ADEI BAIC XAP CHAM Em học tiếng Cham. Kadha 19. HARƠK: CỎ – NJAM: RAU

Harơk camcūk: cỏ có thể
Harơk kakhok: cỏ kựa
Harơk ralông: cỏ chạy bãi biển
Harơk jamo gao: cỏ đỏ đột ngột
Harơk abu: cỏ cháo
Harơk bbōk rimōng: cỏ mặt hổ
Harơk: cỏ; rác
Harơk girwak: cỏ cú
Harơk glām: cỏ tràm
Harơk kaloh: cỏ lác
Harơk karah: cỏ chỉ
Harơk karah mưriah: cỏ chỉ tía
Harơk ciêu: cỏ chiếu
Harơk ralāng: cỏ tranh
Harơk phīk: cỏ đắng
Harơk tei: cỏ ống Continue reading