Thương trường là chiến trường – nhiều người cho là thế, tôi thì khác.

Chiến thì có sự loại trừ, triệt tiêu, thắng thua. Tôi coi buôn bán là khoa học vừa là nghệ thuật. Phiêu lưu, sáng tạo làm ra cái mới lạ. Để rồi, thành quả hay ý tưởng từ sáng tạo kia, trở lại giúp mọi người cùng thắng.

Chuyện buôn bán của tôi thế nào đã kể, tút này tóm và rút ra bài học.

4 nguyên tắc

[1] Nguyên tắc đầu tiên: KHÔNG NÓI DỐI.

“Như sứ mệnh của chó là sủa, bổn phận của trí thức là lên tiếng” – tôi đã nói thế, ở vụ Dự án Nhà máy Điện hạt nhân.

[1] “Cố gắng, nỗ lực, phấn đấu”, ta hay ca ngợi kẻ có được đức tính ấy, cạnh đó là “hi sinh”. Có thế đâu! Bởi đó chỉ là những ngôn từ. Làm và vui, vui mà làm, ngoài ra không gì khác.

Cô sinh viên cho hay vừa thủ khoa nhờ bám chương trình, trong khi các bạn mải mê chơi. Tôi hỏi, ngồi nhà học so với đi đàn đúm, cháu thấy cái nào thoải mái hơn? – Dạ học, do cháu không phải lo lắng. Biết thêm kiến thức mới, cháu vui không? – Vui. Thủ khoa, mẹ vui, cháu vui lây không? – Dạ có ạ.

[Ở đời thường: Trị tự nhiên, thú vật, sự việc – bài mở cho serie này]

[1] Trị tự nhiên

Năm 1984, 1,4 sào đất bỏ hoang ở palei Cok ngay đầu sân banh, tôi xin và làng cho. Thuở ấy tôi đang làm việc ở Ban Biên soạn sách chữ Chăm, Phan Rang cách làng hơn chục cây số. Chiều 4g đạp xe về, tôi lao vào cải tạo đất cho đến tối mịt. Sáng thức 4g, và tiếp tục, cứ thế.

Từ tay trắng, để chỉ qua nửa năm tôi biến nó thành vườn-ao-chuồng nuôi sống cả nhà. Như ảo thuật, đến nỗi vài chị nhà quê cứ nhảnh chồng “đi cắn c. ông Trạm!”

“Hạnh phúc nhất”, là nhại lối nói của Henry Miller: “I have no money, no resources, no hopes. I am the happiest man alive”. Tôi tuyên to vậy, thế nào cũng bị hỏi vặn, thế nào là hạnh phúc, câu hỏi cần đến sự giải đáp thỏa đáng.

Riêng với tôi, dĩ nhiên, bởi mỗi sinh linh hiểu hạnh phúc mỗi khác.

Tôi đi nhiều vùng đất, đọc vô số sách, gặp gỡ các thành phần người thuộc nhiều dân tộc khác nhau. Sống phong phú, tôi vui. Còn sống tràn ý nghĩa, nói khác đi: hạnh phúc thì thế nào?