(Chủ đề Bất an Dự án Nhà máy Điện hạt nhân – Ninh Thuận)

(bài cuối về ĐHN)

Tôi không phải chuyên gia về điện hạt nhân, thì hẳn rồi, còn phải om xòm la lối. Tôi cũng không dám nổ như bác Inrasara rằng mình “chuyên gia về ý kiến về ĐHN”. Tôi càng không vỗ ngực lép nhận mình dũng cảm to gan gì ráo, cũng nhát bỏ xừ. Thời buổi này mà đi làm anh hùng có mà cạy nồi mà cạp. Nhưng do tôi phó thường dân trong cộng đồng Chàm mình, tôi hiểu tâm tư Chàm hơn tí (tí, là so với mấy cha tự nhận chuyên gia Chăm học) nên tôi không thể không nhắc đến ĐHN, là món nóng.

Đáng lẽ tôi không viết bài này, bởi do ông bạn Inrasara nhắn bài viết của tôi có đụng chạm tự ái ai đó, rồi bác Lưu Văn từ Mỹ thúc cùi chỏ cái, nên tôi phải xông ra đỡ đạn… cho mình.

Về vụ liên quan đến ĐHN, có thể phân thân cây cộng đồng Chàm làm 3 nhánh:

1. Quần chúng lao động Chàm. Họ thấp cổ bé họng, không biết kêu vào đâu, họ chỉ biết trông cậy vào Po Yang. Hồi tôi còn bé, mẹ tôi nói mỗi khi có Chàm đi xe đò, thì xe đó bảo đảm chớ bị nạn, xui xẻo lắm nó bị thì mọi Chàm đều thoát. Là nhờ Po Yang. Về ĐHN cũng vậy, sợ thì có sợ nhưng họ còn đó Po Yang để mà lạy để mà tin mình thoát hiểm ngon ơ.

2. Giới có học Chàm. Tôi tránh kêu giới trí thức, mà là “có học”, không thì người ngoài nói Chàm ưa nổ.

Chị Hương Đại biểu Quốc hội thì miễn giảm rồi, tôi hiểu chị lắm, rất cảm thông cho chị nữa. Còn lại giới có học Chàm mình thì hầu hết làm việc trong cơ quan Nhà nước, anh chị em và các bác ấy thuộc cơ chế. Chuyện cơm áo gạo tiền chi phối tất. Các bác không nói năng thì chả có chi lạ cả. Tôi cũng không dại gì mà đi xem thường coi nhẹ các bác. Toàn người giỏi giang không à. Nhưng tại sao tôi phải nhắc đến các bác ấy? Vì tôi hiểu tâm tư cộng đồng mình, với lại tôi muốn nhắc họ nhớ rằng họ vẫn còn cả đống vạn bà con anh chị em ở quê.

Phần bản thân, tôi hiểu và cảm thông cho các bác ấy còn hơn là cảm thông cho cái đời mạt rệp của tôi nữa. Ôi, sao mà trái tim tôi nó bát ngát thế chứ…

3. Thế nào rồi sẽ có người bác lại: Vậy sao 4 mạng làm thơ là Inrasara, Trà Vigia, Jalau Anưk và Đồng Chuông Tử phản đối ĐHN? Họ cũng cơm áo gạo tiền như ải như ai vậy thôi. Thế mới kẹt! Đang nghĩ lung thì may quá bác Lưu Văn gợi ý rất hay cho tôi gỡ gạc chút chút.

Bác này không biết đọc ở đâu thấy rằng đĩ, ăn mày, nhà thơ và ca sĩ thuộc nhóm xã hội khác. Nghe nói có một nền văn hóa xếp nhóm sinh linh này nằm giữa thần linh và người phàm, giữa người phàm và ma quỷ. Ở vài nước, họ thuộc xướng ca vô loài, không có gì mất mà cũng chả gì được. Viết ý này ra tôi cũng không xem nhẹ Sara, Trà hay Ái, Tử, mà chỉ qua đó mà liên hệ cho dễ.

Chàm không có đĩ điếm (à, nghe nói sắp lên đời rồi đó), không có ăn mày. Vậy là chỉ còn 2 bông hoa nhỏ là nhà thơ và ca sĩ. 4 nhà thơ Chàm thì đã nổi lửa lên em rồi, chỉ còn chờ mỗi ca sĩ Chế Linh! (thi sĩ đúng chất thi sĩ, ca sĩ chính danh ca sĩ nhé). Nhưng mấy ngày qua tin báo đài cho hay ngài danh ca này sắp về Việt Nam làm “lai său”, nên chắc cũng biết điều, mà nhịn.

Nói thêm: nhóm xã hội này thường nói và làm tùy hứng, đồng bóng hết biết, không tính toán thiệt hơn, nghĩa là thiếu khôn ngoan trầm trọng, nên bọn họ khoái làm liều.

Về giọng điệu của tôi, nhất là chữ “mỉa mai” mà nhà thơ Inrasara bảo thiên hạ có đo đếm nhắc nhở. Ừa, nói qua nói lại cho đời mặn mòi lên xíu, còn đều đều theo điệu ru em thì chán chết. Nhưng dẫu sao tôi cũng biết nhỏ nhẹ văn minh lịch sự, chớ mạng con nhái tôi mà dám xỉa xói ai. Tôi mình đồng da sắt đâu, cũng biết thân biết phận lắm lắm. Nguy cơ gần nhất là nhà thơ Inrasara cắt cái rụp không đăng bài nữa, thì còn miệng ăn hết ngõ nói.

Các bác các bạn thấy đó, tôi cũng thử liều nói xỏ Inrasara vài miếng, đây nè “nổ cả thôi” (2 lần), “giải quyết khâu oai thôi”, rồi là “lập dị hết thuốc chữa”… mà bác ấy có nhắc nhở kiểm điểm đâu. Còn vui vẻ đăng lên cho thiên hạ bàn nữa là.