[Hiểu, tự tri để cùng tiến]
Tút “Giải trí cuối tuần. Người Việt thông minh hơn các dân tộc khác”, có bạn còm: rằng người Việt thông minh thiệt chớ không đùa, trong khi dân Tây còn rất lạc hậu, thì “500 TCN số lượng đồ đồng ở Việt Nam còn nhiều hơn cả Châu Âu, nghĩa là công nghệ và kỹ thuật đã rất cao rồi!”
1. Nói chuyện xưa thì xa xưa lắm. Ừa thì cứ cho là chuẩn không cần chỉnh.
Thế nhưng, nếu 3.000 năm trước người Việt thông minh, rồi sau đó ta nằm nghỉ không phát minh gì thêm, là do ta “chưa biết sử dụng cái thông minh của mình cho đúng” [dùng lại mệnh đề giáo sư PVT], cho hợp thời, thì đứt đuôi thằn lằn cái thông minh kia rồi còn gì!?
2. Nhân “vụ giáo sư”, tôi đưa vấn đề thông minh ra, không phải nhằm kêu dân tộc này thông minh hơn dân tộc kia theo tinh thần phân biệt đối xử, mà phân loài thông minh, nhấn về THÔNG MINH SÁNG TẠO, để mọi người bàn vào, tránh ngộ nhận là cứ học giỏi, cứ lên đỉnh Olympia là thông minh.
3. Bàn, nhấn về thời cận và hiện đại, thông tin dễ kiểm tra hơn.
Sau đêm trường Trung cổ, từ thời kì Khai sáng vào cuối thế kỉ XVII, vô số phát minh, sáng chế khoa học kĩ thuật, trào lưu tư tưởng triết học, nghệ thuật, phong trào dân chủ đều xuất phát từ trời Tây mà hiện cả thế giới đang xài, đang bị tác động. Ta cũng phấn khởi hồ hởi nhào vô xài luôn, cho vui.
4. Đó không do thuần thông minh, hay nói khác đi: chính là Thông minh Sáng tạo, thêm MÔI TRƯỜNG chính trị xã hội, và TINH THẦN sáng tạo của tôn giáo bên ấy. Ở tút trước: Khổng giáo tổ chức xã hội tập thể, đạo Phật giải thoát cá nhân, Đạo Chúa [gồm cả Do Thái giáo]: khuyến khích tín hữu cùng sáng tạo thế giới với Chúa.
5. Và đây đích thị thông minh CẢM XÚC
Từ đầu thế kỉ XIX, Tây thực dân tràn qua các nước “lạc hậu” ăn cướp và khai hóa, Nhật thấy không xong rồi – mở cửa cho dân mũi lõ vào, để hai bên cùng có lợi. Qua đó Nhật Bản học tập để thành ngon nhất châu Á. Chớ ta đóng cửa đánh nhau làm nên “100 năm đô hộ giặc Tây”. Hỏi ai thông minh hơn?
Đất nước chia đôi, Đông với Tây Đức thống nhất yên lành, vui vẻ xây dựng quốc gia giàu nhất châu Âu. Còn ta 20 năm thế nào thì ai cũng biết rồi.
Hoa Kỳ thời kì nội chiến Bắc Nam cũng không khác, hai bên oánh nhau chết sắp lớp, hằn thù ngút trời, vậy mà sau đó bắc nam sum họp một nhà, tay bắt mặt mừng làm nên đất nước số 1 toàn cầu.
Còn ta?