[Hãy là đàn ông, hãy truyền năng lượng tích cực ra xung quanh]
Cham đa phần thật thà, dễ tin người. Thế nên một khi bạn đánh mất niềm tin thì khó mà lấy lại. Một lần bất tín, vạn lần bất tin. Nhập cuộc Cham, muốn đi đường trường, bạn cần thuộc 5 bài học sau.
[1] Không lừa dối
Chức sắc trẻ kể vụ việc ở Sang Mưgik Văn Lâm ngày 29-4-2021, tôi nói, chuyện không đáng tin, vì thiếu bằng chứng; riêng bản thân người kể từng có phốt viết dối. Làm và nói dối, bà con nhắc không sửa, mà còn tái phạm. Do đó ngay cả khi bạn kể thật, lời thật ấy vẫn tạo nghi ngờ.
Thiệt về phần bạn, thiệt thòi cả cho Cham. Bạn còn cơ hội nào sửa chữa không?
[2] Tránh xa tiền bạc
Cộng đồng Cham nhỏ bé, bạn cần tránh xa tiền. Tại sao? Để bà con biết chắc rằng bạn không vụ lợi. Một vị có vai trò, cuối cùng chả ai tin liệt chỉ vì không thuộc bài học đó. Cham hồ nghi, có oan không chả biết, tôi nói:
– Dễ lắm, cứ làm như Sara: Thế buộc phải dính đến tiền, bạn công khai tài chính ở mỗi kì, đăng lên mạng, là xong. Như Tagalau, mỗi kì tôi đều có “Thư Tagalau” minh bạch mọi thứ cần thiết. Thư in ra gửi các nơi, đăng lên trang nhà, đố ai nghi ngờ!
Khi đã bị nghi ngờ 1-2 lần, dù thiện chí tới đâu, Cham vẫn nghĩ, ổng sắp lợi dụng mình điều gì nữa đây?!
[3] Tính hiệu quả
Nhiệt tình mà làm đâu hỏng đó, bà con có tin bạn không?
Kiến thức về Cham bạn thiếu; trước vụ việc, bạn nóng vội lên tiếng; lên tiếng, bạn tông ẩu phán bừa cho đã miệng; cuối cùng, phát ngôn mà không tính đến lợi hại cho cộng đồng. Ba ba nhập một, hỏng là điều khó tránh.
Thiếu hiệu quả, bà con không tin bạn đã đành, lắm khi hăng dái quá, bạn còn tạo hồ nghi: Hay thằng này thích chơi trội, hoặc giả hắn cố rướn thế, có ý xin… đểu!
[4] Không hèn
Bạn đưa “sự thật” lên mạng, mới bị vài mống vu vơ hăm dọa, bạn vội gỡ xuống.
Lên tiếng đấu tranh, bạn luôn giành vai hậu vệ. Lâm trận bị đối thủ công phá chưa đến đâu, bạn đã bỏ vị trí để thủng lưới, có ma nào còn tin bạn không?
[5] Lại tránh xa tiền
Tôi được các bạn trẻ cho biết, anh chàng nọ ở mọi hành vi, lời nói, trang viết hay mỗi còm, mỗi like đều dòm ví tiền thiên hạ. Ta bệnh [hay giả bệnh?], vợ ốm hay con đau cũng lên mạng than thở, như thể định mệnh bất công với mình ghê lắm.
Sao không làm như Inrasara? Mạnh mẽ, vui vẻ, để lan tỏa năng lượng [sạch] ra xung quanh.
2015, té xe nứt hai khúc xương, tôi tự chạy đến bệnh viện. Xuất viện nằm nhà ba tháng, chẳng những tôi không cho ai biết, mà còn viết 19 “Hồ sơ biên bản so sánh” giật giải Phê bình của Văn Việt để có 1.000usd xài nữa!
2021, bà xã đột quỵ, tôi đưa tin lên facebook phân tích nguyên nhân và tình trạng, chú yếu để làm bài học cho Cham con! Chớ hai vụ này mà tôi rên, thì khối tiền chảy vào túi.
Không ra họp Hội Nhà văn, vài bạn văn muốn hỗ trợ, tôi nói: “chưa phải lúc”. Mà tôi có giàu có gì cho cam, khi ấy tôi còn rỗng túi nữa.
Mình làm công ích, gặp nạn anh chị em nghe được thi hỗ trợ; còn không ai hay ai biết, ta âm thầm nỗ lực vượt qua, mới là đàn ông.