Tút “Làm thế nào đứng ở đầu sóng ngọn gió, mà không gục đổ, để được hiệu quả và lâu dài?” Polinh Polinh còm: “Bác là người hùng của Đạo Bà-ni”, tôi trả lời: “Pô nói to rồi, không khéo Sara bị la đó – karun!”
Tôi đứng đầu sóng ngọn gió – không phải để tỏ ra oai khí [Sara đâu khở thế], mà là do THẾ BUỘC. Xin kể 3 chuyện:
[1] GHUR RANEH, từ năm 1999 nghe tin Ghur bị xâm hại, tôi 2 lần nói với yut Thành Chiểu cán bộ lớn nhất Cham ở Ninh Thuận, sau đó nhắc thầy Nguyễn Văn Tỷ, các vị chức sắc Phước Nhơn nữa, mọi người phản ứng gắt nhưng chỉ ngưng tại đó. Mà Pabblap có khá nhiều “trí thức”, dân khoa bảng có, cả các anh đi làm ‘urang parat’ như Hứa Phăng, Thập Liên Trưởng…
Không ai chịu làm, tôi vào cuộc.
Tháng 7-2013, sau chuyến thăm các Ghur Bini ở Ninh-Bình Thuận, Nguyễn Vĩnh Nguyên viết bài dài trên Sài Gòn Tiếp thị. Phần tôi, với sự hỗ trợ về hình ảnh của Kiều Maily – sau vài bài đăng báo Trung ương, tôi trả lời phỏng vấn BBC, RFA, rồi mở cuộc thảo luận trên web inrasara.com.
Từ bài đầu tiên đến diễn văn Khai mạc lễ Khánh thành Ghur Raneh 4-6-2015, tôi soạn cho bác Nhung đọc, kéo dài non 2 năm! Tôi lập “Hồ sơ Ghur Raneh” 50 trang, in màu 70 cuốn biếu cho 7 ‘halau’. Ở Sang Mưgik Pabblap, tôi nói:
– Đừng kể công Sara, tôi chỉ lên tiếng như một trí thức, việc thành là do bà con.
Sau đó tôi viết bài: “Đấu tranh, thế nào cho hiệu quả?” để bà còn rút bài học: ôn hòa mà hiệu quả.
[2] CMND tên “Tôn giáo: Bà-ni” bị đổi thành “Tôn giáo: Đạo Hồi”
Chiều 18-6-2017, ghé yut Triển tiễn bạn chuẩn bị về Mỹ. Đang tiệc giở chừng, bạn kêu: Tôn giáo em họ là “Bà-ni”, không dưng con nó bị đổi thành “Đạo Hồi” là sao? Em tính sang năm lo cho cháu đi Mỹ…
Ở đó có thầy Tỷ, yut Cát… Tôi phon hỏi các nơi:
Thành Minh Hiền: Giấy khai sinh con cháu ghi rõ “Tôn giáo: Bà-ni”, còn CMND mới làm đầu tháng 6 viết “Tôn giáo: Đạo Hồi”, làm sao cháu nó thi đây, bác ơi. Anh Đạo Dú: Kiểu này như muốn xóa tôn giáo mình rồi, đây là sự xúc phạm.
Nhiều nữa. Tôi hỏi vụ này từ bao lâu? Hai năm rồi! Không ai nói gì à? Phản ứng mạnh, nhưng vẫn ngưng tại đó: KHÔNG LÀM. 2 năm – lưu ý chữ này, vậy mà không ai lên tiếng [thầy Tỷ bảo từ thống kê dân số 2012]!
Xong tiệc, tôi cùng vài anh em vào Sang Mưgik hỏi ý kiến các vị, và ngay tối hôm đó tôi thảo đơn cho anh Sung mang qua cho các vị chức sắc ký gửi lên trên.
Tút lên tiếng liên tục 8 ngày, bà con khắp nơi ủng – xong việc. Tỉnh quyết: đổi lại!
[3] Vụ tên HỘI ĐỒNG SƯ CẢ
Ở “Câu chuyện Cham-41”, tôi viết: “… dù không muốn can dự vào chuyện “nội bộ Bà-ni”, bởi vì là đứa con cộng đồng, khi được bà con và ‘Halau janưng’ Awal yêu cầu, tôi không từ nan.”
Và tôi đã nhập cuộc chơi, sẵn sàng sắm VAI HẬU VỆ.
Ramưwan 2022, được Pô Gru mời, tôi trực tiếp đến gặp các vị trong Sang Mưgik Phước Nhơn giải quyết nhanh gọn vụ việc.
Riêng hỗ trợ về cơ sở khoa học, ngoài chục bài lẻ tôi có 2 bài đinh: “Bà-ni không là một nhánh Hồi giáo, tại sao?” (10-5-2021), “Nguyên do Cham Bà-ni thờ phụng tháp thiêng” (24-5-2021), cạnh đó là bài phỏng vấn dài do Kiều Maily và Xuan Bao thực hiện ngày 1-6-2021: “Xung quanh tên gọi Tôn giáo Bà-ni”, như cách kết toán.
Mời bà con, quý vị và các bạn bấm vào ĐÂY nghe lại: