Nhân [“phê bình nhân”] bạn văn Đặng Thân tán vài hàng về Sara (“CHUYỆN LÀNG VĂN”, FB 20.1-2018):
“Inrasara là một con người rất liên tài. Việc gì anh cũng chu đáo, lại hơi bị dịu dàng, nữ tính (định mệnh, cái tên anh cả âm sắc lẫn âm hình đều gợi tới những là Anna, Indira, Sarah…). Vì cực kỳ liên tài, ảnh đã viết được rất nhiều về các tác giả Việt, điều ít người dám làm và làm được. Inrasara đọc nhiều và kỹ, nên ai mà chưa được ảnh “lập biên bản” (mềnh từng ngôn, chỉ riêng mấy chữ “phê bình lập biên bản” đã đủ đưa ảnh vô văn học sử) thì hãy về diện bích tự xem lại chính mình”.
Thử xem lời phán “cực kì liên tài” là thực hay giả? Sẵn đây bổn tiệm kiểm kê đầu năm luôn.
15 năm qua, tôi viết [riêng] về 176 nhà cả thảy, xin phép phân loại “phân biệt đối xử” như sau:
Việt hải ngoại và ngoại quốc [thơ & văn xuôi]: 24. Trong nước: THƠ: Việt: 51 – Dân tộc thiểu số: 14 – Nữ: 33 – Cham: 34; VĂN XUÔI: 19, trong đó có 13 nhà nhận được 2 bài, cá biệt có nhà 2 bài rưỡi. Có nhà vừa văn xuôi vừa thơ, thích, tôi cũng “lập biên bản”.
Riêng khoản tuyển và bình thì non trăm “nhà” [không kê khai ở đây] ở đó có nhiều tên tuổi lớn: Bùi Giáng, Tô Thùy Yên, Quách Thoại, Nguyễn Đình Thi, Nguyễn Trọng Tạo, Nguyễn Quang Thiều, Hoàng Hưng, Lê Đạt… Ngoài ra còn hơn chục nhà tối làm mất dấu.
Về Thơ, phân theo hệ mĩ học, gồm: Truyền thống: 18, cách tân các loại: 66, hậu hiện đại & tân hình thức: 30.
[Bạn FB lưu ý: Để ôn tập tiếng Việt và hiểu người Việt, thế nên dù Sara mang tiếng cổ súy cái mới, nhưng đã rất chịu ngoảnh lại, thậm chí không chừa chữ nghĩa bị cho là thơ “câu lạc bộ để “lập biên bản”. Thế mới ra… hậu hiện đại.]
Chi tiết:
HẢI NGOẠI (văn xuôi & thơ) – 17+07
Pham Công Thiện, Chân Phương, Nguyễn Tôn Hiệt, Khế Iêm, Đỗ Kh, Đinh Linh, Nguyễn Hoàng Nam, Lê Thị Thấm Vân, Phan Nhiên Hạo, Lữ, Ngô Thế Vinh, Đỗ Quyên, Nguyễn Đức Tùng, Phan Quỳnh Trâm, Như Quỳnh de Prelle – Nguyễn Đăng Thường, Nguyễn Hoàng Tranh (2 bài) – Orhan Pamuk, G. Márquez, Masatsugu Ono, Kobo Abe, Bardo, Vương Tiểu Ba, Masaaki Ohashi.
TRONG NƯỚC – 51
2 bài có: Mai Văn Phấn, Trần Tuấn, Bùi Chát, Lê Vĩnh Tài, Trần Ngọc Tuấn, Phan Trung Thành, Nguyên Vi, Trịnh Công Lộc.
1 bài, có: Lý Đợi, Lê Anh Hoài, Như Huy, Trần Wũ Khang, Nguyễn Thế Hoàng Linh, Vũ Thành Sơn, Đặng Thân, Nguyễn Hữu Hồng Minh, Bỉm, Biển Bắc, Giảng Anh Yên, Thiền Đăng, Nguyễn Tất Độ, Lê Hải, Nguyễn Vĩnh Nguyên, Lê Hưng Tiến, Ngô Nhân Đức, Đồng Đức Bốn, Trương Đăng Dung, Kai Hoàng, Trần Hữu Dũng, Đàm Chu Văn, Lê Xuân Đố, Ngô Kim Đỉnh, Trần Anh Thái, Nguyễn Tấn On, Hạ Nguyên, Duy Bằng, Văn Cát Tiên, Nguyễn Thanh Hải, Lương Hữu Quang, Văn Trọng Hùng, Đặng Bá Tiến, Hồ Thể Hà, Đào Thái Sơn, Phạm Huỳnh Công, Nguyễn Quang Hưng, Nguyễn Ngọc Phú, Ngô Thế Trường, Lê Trinh, Bùi Nhựa, Trần Lê Khánh.
DÂN TỘC THIỂU SỐ – 14
Mai Liễu, Lương Định, Lò Ngân Sủn, Pờ Sảo Mìn, Dương Thuấn, Krajan Plin, Y Phương, Bùi Tuyết Mai, Hoàng Chiến Thắng, Hoàng Thanh Hương, Dư Thị Hoàn, H’trem Knul, Hữu Tiến, Lò Cao Nhum.
CHAM – 34
Đồng Chuông Tử, Chế Mỹ Lan, Trà Vigia, Jalau Anưk, Kiều Maily, Tuệ Nguyên + 28 nhân vật Cham ngoài xứ văn chương.
NỮ – 33
Đoàn Minh Châu, Đinh Thị Như Thúy, Phan Huyền Thư, Vi Thùy Linh, Đỗ Khánh Phương, Phạm Tường Vân, Đỗ Thị Tấc, Trương Gia Hòa, Lê Khánh Mai, Tuyết Nga, Đoàn Quỳnh Như, Lối Nhỏ, Ánh Huỳnh, Hàm Anh, Tiểu Anh, Lam Hạnh, Lưu Mêlan, Phan Thị Vàng Anh, Du Nguyên, Chiêu Anh Nguyễn, Nguyệt Phạm, Ngô Thị Hạnh, Trần Nhã My, Vạn Lộc, Huệ Triệu, Nguyễn Thị Thanh Long, Tăng Thị Diệu Hà, Phương Thảo, Vũ Thiên Kiều, Khương Hà Bùi, Hoàng Thụy Anh, Thảo Phương.
2. VĂN XUÔI – 20:
2 bài, có: Nguyễn Đình Tú, Lê Anh Hoài, Nguyễn Vĩnh Nguyên.
1 bài, có: Trần Đức Tiến, Khôi Vũ, Phạm Lưu Vũ, Trần Nhã Thụy, Nhật Chiêu, Nguyễn Thị Hậu, Trà Vigia, Đặng Thân, Nguyễn Bình Phương, Đoàn Hữu Nam, Nguyễn Thị Kim Hòa, Nguyễn Hoàng Đức, Huỳnh Như Phương, Hồ Trung Tú, Phan Cẩm Thượng, Trần Đình Sử, Nhã Thuyên.
Riêng về Thơ, phân theo hệ mĩ học:
TRUYỀN THỐNG – 18.
Trần Ngọc Tuấn, Nguyên Vi, Trịnh Công Lộc, Đồng Đức Bốn, Đàm Chu Văn, Nguyễn Tấn On, Duy Bằng, Văn Cát Tiên, Nguyễn Thanh Hải, Lương Hữu Quang, Văn Trọng Hùng, Bùi Nhựa, Lương Định, Krajan Plin, Chế Mỹ Lan, Vạn Lộc, Tăng Thị Diệu Hà, Phương Thảo.
CÁCH TÂN – 66.
Chân Phương, Phan Nhiên Hạo, Nguyễn Đức Tùng, Như Quỳnh de Prelle, Mai Văn Phấn, Trần Tuấn, Phan Trung Thành, Nguyễn Hữu Hồng Minh, Nguyễn Vĩnh Nguyên, Lê Hưng Tiến, Ngô Nhân Đức, Trương Đăng Dung, Kai Hoàng, Trần Hữu Dũng, Lê Xuân Đố, Ngô Kim Đỉnh, Trần Anh Thái, Đặng Bá Tiến, Hồ Thể Hà, Đào Thái Sơn, Phạm Huỳnh Công, Nguyễn Quang Hưng, Nguyễn Ngọc Phú, Ngô Thế Trường, Lê Trinh, Trần Lê Khánh, Mai Liễu, Lò Ngân Sủn, Pờ Sảo Mìn, Dương Thuấn, Y Phương, Bùi Tuyết Mai, Hoàng Chiến Thắng, Hoàng Thanh Hương, Dư Thị Hoàn, H’trem Knul, Hữu Tiến, Lò Cao Nhum, Đồng Chuông Tử, Trà Vigia, Đoàn Minh Châu, Đinh Thị Như Thúy, Phan Huyền Thư, Vi Thùy Linh, Đỗ Khánh Phương, Đỗ Thị Tấc, Trương Gia Hòa, Lê Khánh Mai, Tuyết Nga, Đoàn Quỳnh Như, Lối Nhỏ, Ánh Huỳnh, Hàm Anh, Lam Hạnh, Phan Thị Vàng Anh, Du Nguyên, Chiêu Anh Nguyễn, Nguyệt Phạm, Ngô Thị Hạnh, Trần Nhã My, Như Quỳnh de Prelle, Hoàng Thụy Anh, Thảo Phương, Huệ Triệu, Nguyễn Thị Thanh Long, Nguyễn Bình Phương, Hạ Nguyên, Vũ Thiên Kiều.
HẬU HIỆN ĐẠI & TÂN HÌNH THỨC – 30
Nguyễn Tôn Hiệt, Khế Iêm, Đỗ Kh, Đinh Linh, Nguyễn Hoàng Nam, Lê Thị Thấm Vân, Đỗ Quyên, Phan Quỳnh Trâm, Nguyễn Đăng Thường, Nguyễn Hoàng Tranh, Bùi Chát, Lê Vĩnh Tài, Lý Đợi, Lê Anh Hoài, Như Huy, Trần Wũ Khang, Nguyễn Thế Hoàng Linh, Vũ Thành Sơn, Đặng Thân, Bỉm, Biển Bắc, Giảng Anh Yên, Thiền Đăng, Nguyễn Tất Độ, Lê Hải, Kiều Maily, Phạm Tường Vân, Tiểu Anh, Lưu Mêlan, Khương Hà Bùi, Nhật Chiêu, Đặng Thân.