[Làm thế nào hóa giải & hòa giải mâu thuẫn muôn đời này?]

Đạo sĩ [hay đạo sư] xuất hiện kéo theo đồ đệ, sau đó là bộ phận lớn người đi theo. Giáo hội [các thứ] có mặt, nhân danh đạo sư – phụng sự thành phần sinh linh này. Ở đó lắm khi xa rời thông điệp của đạo sĩ.

Mâu thuẫn và xung đột hình thành, hố ngăn cách ngày càng sâu, rộng.

Nietzsche kính ngưỡng Jesus Christ, nhưng chống Chúa của Giáo hội, quyết liệt. Nơi cộng đồng Cham, dù ranh giới phân định còn mù mờ, ở thế hệ trước, giới học thức Cham [đạo sĩ] luôn phê phán chức sắc [giáo hội], lắm khi khá nặng lời.

Giáo hội là cần thiết, hệ thống chức sắc tồn tại giải thích tam tạng là cần thiết; cần thiết để phục vụ đại chúng, và nhất là cho quyền lợi của giáo hội. Thế rồi đúng cơ duyên, từ trong thế giới thanh bình nhân tạo đầy giả tạo ấy – ở thời điểm nhất định, đạo sĩ [hay vị chân tu] xuất hiện, phá đám – là điều không thể tránh.

Hãy nhớ lại sự thể từng xảy ra nơi trường ca “Viên Đại pháp quan” trong Anh em nhà Karamazov của Dostoievski.

Làm thế nào hóa giải & hòa giải mâu thuẫn muôn đời này?

Minh Tuệ xuất hiện, cho dù ông vô ngôn, vô cầu, vô ngã [gần như theo thể điệu makeno], bao nỗi cũ vẫn cứ lặp lại. Vì sao? Ánh sáng đạo sĩ Minh Tuệ quá rỡ, soi vào mọi ngóc ngách, bề tối lẫn mặt trái của kẻ “giáo hội”, khiến họ hốt hoảng, hãi sợ rồi không thể không… lên kế hoạch hành động!

Và họ đã hành động thiệt, hành động cấp tập và bất chấp. Kệ, tới đâu tới, miễn là phải triệt hạ “biểu tượng” phá đám này.

Câu hỏi lặp lại: Làm thế nào hóa giải & hòa giải mâu thuẫn và xung đột?

Ở Cham, tôi không làm như Nietzsche: “kẻ chống Chúa”, không phê phán chức sắc như thế hệ trước, càng không “vô ngôn” như Minh Tuệ, mà “đi vào trong” để hóa giải & hòa giải mâu thuẫn và xung đột kia.

Tôi đã khác thế nào nơi thế giới “tôn giáo Ahiêr Awal”?

– Chấp nhận hiện trạng mà không chỉ trích;

– San định Kinh sách Cham để tìm được nguyên bản khả tín nhất;

– Giải minh các mặt tối của Kinh sách;

– Bình tâm đến với “họ” [giáo hội] nhằm làm cầu nối giữa họ và tín đồ.

Tôi gọi đó là hành trình “Đi tìm Sinh lộ cho Cham Ahiêr Awal”.