Trên diễn đàn lớn nhỏ, tôi có cách riêng, mở bằng đánh thẳng vào quan tâm hay tự ái của họ.
Tại No Nukes Asia Forum – Taiwan 2019, trả lời báo chí, cái tứ với cách diễn lạ: “Chỉ có rác hạt nhân là vĩnh cửu” của tôi được xem là một trong vài phát ngôn cộm ở diễn đàn. Đâu cũng vậy, tôi luôn có phát ngôn mới, lạ mang tính điểm huyệt, buộc hội trường quay lại, hoặc… tỉnh ngủ, và lắng nghe.
Hôm nay vui, tạm lượt lại 9 vụ, theo thứ tự.
Buổi giao lưu Giải thưởng Văn học Đông Nam Á, 2005:
Bóng đá Đông Nam Á chịu phận vùng trũng của thế giới đã đành, văn học chẳng có gì dính dáng đến thể tạng, ta vẫn cứ vùng trũng, là sao?
Hội thảo thơ TP Hồ Chí Minh, 25-8-2006:
Nhà văn Việt Nam chưa bao giờ giỏi lập ngôn cả. Ta sáng tác cảm tính đã đành, ngay phát ngôn về nghề, nhà văn ta vẫn cứ cảm tính và tùy tiện mà nói.
Ở Hội nghị Ban chấp hành Hội Nhà văn mở rộng, 2008:
Hội Nhà văn có ngàn hội viên, có thể chia làm ba bộ phận: Sáng tác, Phê bình và Tổ chức tức Ban chấp hành. Cả ba bộ phận này đều lạc hậu. Tôi sẽ tuần tự chỉ ra cái lạc hậu đó.
Hội thảo của Hội Nhà văn Việt Nam tại Đồng Nai: “Nhà văn và hiện thực đời sống”, 2011:
Ta nói bám sát hiện thực, nhưng đâu là hiện thực lớn nhất vài năm qua, một hiện thực lay động tâm thức người Việt trên toàn thế giới? Không phải là Hoàng Sa – Trường Sa sao? Xin hỏi hơn 60 nhà văn có mặt trong hội trường này, ai đã động cập đến nó? Có ai không, ngoài Inrasara…
Tại Cà phê thứ Bảy về Hậu hiện đại, 2013:
Đọc bài thơ “Khóc Văn Cao” của Bùi Chát, tôi cho đó là bài thơ hay nhất trong năm, thậm chí là lớn nhất. Thế là hội trường phải nín lặng chờ đợi tôi diễn.
Tại Hội nghị lí luận phê bình của Hội đồng LLPB VHNT Trung ương, 2014:
Bùi Giáng là nhà thơ ngoại khổ. Vậy mà không ít người, cả nhà thơ lẫn dân làm lí luận phê bình đọc thơ ông với tâm thái cũ. Hỏng là không thể tránh. Phải là nhà phê bình ngoại khổ mới có thể tiếp nhận và minh giải được loài thơ ngoại khổ.
Buổi nói chuyện về Minh triết Cham tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội, 2015:
Việt Nam không biết học. Có, nhưng ta học thụ động. Từ Trung Quốc, Pháp, Mỹ đến Nga. Ta cũng không học lớn nữa. Tiếp nhận văn hóa – văn minh Champa, người Việt học làm mắm và gì gì khác, còn ba cái lớn của Cham: Dệt tơ lụa, kĩ thuật đóng tàu viễn dương, nhất là nghệ thuật kiến trúc tháp Chàm tổ tiên Việt đã bỏ qua.
Hội thảo về Thơ Đổi mới, Đại học Văn hóa 2016:
Thơ Đổi mới kết thúc khi Văn chương mạng xuất hiện. 15 năm đi qua, Hội Nhà văn vẫn chưa làm nổi cái tổng kết. Nguyễn Việt Chiến là hiện tượng của nỗ lực cá nhân. Tiếc, công trình ấy dày thì có dày, đã thất bại. “Cách tân”, nhà thơ này vẫn chưa ban cho nó một định nghĩa rõ ràng. Thế nên từ chọn người, tuyển thơ, cho đến bình luận không tránh khỏi tùy tiện và tùy hứng.
Thuyết tại Đại học Fukushima Nhật Bản, 2019:
Là nhà thơ mà tôi chuyên lo làm thơ, dù nổi tiếng tới đâu tôi chỉ mua vui cho bộ phận người. Là nhà nghiên cứu, dẫu xuất bản nhiều công trình lớn cỡ nào, tôi cũng chỉ là chuyên gia không hơn. Chỉ khi tôi lăn xả vào đời, hiểu và lên tiếng về vấn đề cộng đồng, tiếng nói ấy được cộng đồng chờ đợi và tin cậy, tôi mới là trí thức.