Có nước da hơi sáng – em chối mình là Cham

mới ít tháng tha phương – anh không nhận Việt Nam

vì tự trọng – Karl Jaspers không cho mình người Đức

Henry Miller chối từ Mỹ – bởi chán ghét chiến tranh

giữa không nhận và chối từ kia cách nhau trời vực (Tháp nắng-1996)

Tút hôm qua, bạn Chăm Bình Thuận còm: “Sao không cầu các thần đó về nhập xác hỏi sẽ biết thôi, lịch sử là cái j đâu mà đúng, hôm nay a nói thế này, mai thôi người khác nói thế kia, mới vài ngày thôi còn chưa chính xác nói j mấy trăm năm, 50 – 50 cũng chưa chắc… Tốt nhất đi cầu mấy ổng về nhập xác vào rồi hỏi, chính xác 100% nhé”.

Còm có ý mỉa mai, dẫu sao nó cũng cần minh định:

1. Từ khi loài người xuất hiện trên mặt đất cho đến tận diệt, tôn giáo qua các dạng thức khác nhau chưa bao giờ vắng mặt, đó là điều đã được xác quyết. Tôn giáo là đức tin, không thể dùng khoa học để phản bác, đòi “chính xác 100%” được. Từ Đạo Chúa, Islam cho tận Cham Ahiêr Awal cũng hệt.  

2. Lịch sử được coi là môn khoa học cũng chả hơn gì. Lịch sử là các sự kiện “được kể lại”, qua vô số bất toàn từ việc chọn sự kiện cho đến người kể lẫn sự bất toàn ngôn ngữ và cảm thức thời đại. Thế nên Hậu hiện đại mới bày đặt ra chữ His[er]tory: Câu chuyện của anh/ chị ta.

Ở đó không có vụ “chính xác 100%”

Bạn đọc lại “Giải huyền thoại Huyền Trân” của Inrasara để ôn tập.

3. Tút “Tôn giáo ‘Ahiêr Awal’, các yếu tố quyết định sống còn” tường thuật sự thể đang diễn ra ở sinh hoạt tôn giáo của cộng đồng Cham, đối chiếu với chứng cứ từ văn bản, trong hành trình “Đi tìm Sinh lộ cho Cham Ahiêr Awal” của tôi. Sinh lộ, cho Cham sống sót, làm việc và sáng tạo. Ở hôm nay và ngày mai.

[Ở tút đó, nếu bạn thấy sai ở điểm nào, xin chỉ ra cho bà con cùng học, chứ đừng bình chung chung. Karun!]

Đăng lại bài cũ: TỒN TẠI & BẢN SẮC