66 năm cuộc đời, tôi biết ít nhất 3 vị chức sắc cao nhất Cham mang tâm bệnh, buồn rầu rồi mất. Cả ba tâm bệnh, do ĐỨC TIN. Chuyện tế nhị, tôi đã vài lần kể lướt qua. Hôm nay, một vị Pô Gru có nguy cơ mang tâm bệnh, vì nguyên do khác.
Trường ca Ariya Po Parơng:
‘Cam dok lihik pak Pô Paxeh, Pô Acar’:
Cham còn hay mất là ở chức sắc Cham Ahiêr Awal.
Liên quan đến kinh sách, cộng đồng Cham có 3 đẳng: ‘Halau janưng Ahiêr Awal’ đẳng cao nhất, Luận sư ‘Rasakarai’ để MINH GIẢI các vấn đề liên quan đến tôn giáo, và Thi nhân ‘Ra-ariya’ để TỤNG CA tâm hồn con người Cham và tinh thần văn hóa Cham.
Hai đẳng sau Cham đứt truyền thống, tôi tạm đảm đương.
‘Halau janưng Ahiêr Awal’ đẳng cao nhất, nhưng các vị lại “ít học” [hiểu theo nghĩa thông tục hôm nay], bởi bổn phận chính của các vị là RÀNH KINH KỆ để phụng sự đức tin tín đồ. Mà xã hội Cham xoay quanh tôn giáo tín ngưỡng, thế nên tác giả Ariya Po Parơng mới khẳng định Cham còn hay mất là ở các vị.
Tín đồ – nhất là tín đồ trí thức đã ứng xử thế nào với đẳng này, tôi đã bàn vài lần, miễn lặp lại. Hôm nay…
Pô Gru Gha Dương Thà bị Tiến sĩ Văn Ngọc Sáng [ở Mỹ] làm đơn tố giác gửi đến chính quyền các cấp, về tiền nong [xem Xuan Bao]. Mồng 2 Katê, đang “cười” sảng khoái, tôi nhận nhiều cú phôn bà con nhờ vào cuộc. Thì hoãn cuộc vui cái đã! Tôi thử gợi ý cho 5 bạn Bà-ni, đa phần phản hồi, 3 ý:
Không day với thằng khùng, bị nó chửi lại bằng ngôn từ dơ bẩn, phiền lắm. Nó viết thế nào kệ nó, chẳng ảnh hưởng tới ai. Hay Sara nói với người này… người này… viết đi.
Lạ không?
[1] Ta là tín đồ Bà-ni, Sư cả tôn giáo ta ở ngay làng ta bị người ngoài bôi nhọ, vị ấy không thể tự vệ, còn ta lại phủi trách nhiệm, và đổ cho ai khác làm. Ai làm?
[2] Làng Phước Nhơn nhiều người có học. Giảng viên Đại học [Thành Phần], Tiến sĩ chánh trị học quốc tế [Thành Đài], nhà nghiên cứu [Thập Liên Trưởng], nhà thơ [Hứa Phăng Trầm Ngọc Lan], các nhà giáo, và hàng chục nhà khác nữa. Nghĩa là các bạn học cao, biết viết. Các bạn né tránh, vậy ai bảo vệ danh dự chức sắc tôn giáo bạn? Đó là tôi chưa nói đến đấu tranh cho sự thật.
[3] Đây không phải là facebook, viết thế nào kệ nó, mà là Thư Tố cáo, nhằm bôi nhọ. Mà ngay cả facebook, đâu phải ai muốn viết gì thì viết!
Chuyện vô cùng dễ, ta không làm, là sao?
Bạn hẳn hỏi: Sara bảo dễ, sao không vào giúp bà con? Tôi nói rồi:
– Thứ nhất, tôi từng làm chứ không phải không. Được bà con Phước Nhơn nhờ đến 7 vụ: 1 việc tôi từ chối vì không đủ bằng chứng, 2 vụ bất thành bởi giờ chót khổ chủ không nghe lời tôi, 4 lần thành công lớn. Còn ở đây là chuyện nội bộ, tôi không can thiệp.
– Thứ hai, tôi lên tiếng, bạn kêu “Sara có là Bà-ni đâu mà bảo lo cho Bà-ni”, thế nên có “lên tiếng này nọ ông cũng vì tư lợi thôi”…
– Cuối cùng khi tôi can dự, xong cuộc, tôi kể lại để rút bài học về thành & bại, các bạn lại kêu khoe khoang!
Kết. Chớ nghĩ chuyện này đơn giản, mà là mối nguy lớn, mất mạng người như chơi. Buồn rầu dẫn đến TÂM BỆNH. Mà người bị hại lại là Pô Gru Sư cả của palei lớn nhất Cham Bà-ni.
Chuyện dễ hóa giải vô cùng, ta không làm, là sao?
Hỏi chớ, con người sống để làm gì? Hay cao hơn: đâu là ý nghĩa của SỐNG?!
***
Dương Thà Gru Gha
Văn Ngọc Sáng kể:
1. Ngày 2-1-2022, Gru Gha xin và Văn Ngọc Sáng hứa cho 300tr, MỤC ĐÍCH để sửa Sang Mưgik Phước Nhơn.
2. Ngày 10-1-2022, Gru Gha đến Phan Rí nhận tiền đủ, vì TIN nên bên đưa tiền không làm giấy biên nhận.
Ở đây Văn Ngọc Sáng có video thu âm, có đoạn: “Tôi ăn tiền Văn Ngọc Sáng 300triệu, mà tôi không theo Văn Ngọc Sáng thì làm sao đây… cười… giết chết tôi hay sao… Nó điên nó cho tôi 300tr, nhưng tôi theo nó làm gì”.
(Băng này có lẽ do Văn Ngọc Sáng cài và hỏi xóc, thu âm ở Phước Nhơn. Còn nội dung, đây có thể là cách NÓI LẨY, do Pô Gru bị nghi oan).
3. Văn Ngọc Sáng lấy tiền từ đâu? Tại sao cho tiền dễ dãi thế? Ai giao tiền cho Gru Gha? Tại sao số tiền lớn như vậy, mà không làm biên nhận?
4. Bên Gru Gha, ai là người thứ 3, thứ 4 biết chuyện này? Tại sao chuyện lớn như sửa Sang Mưgik mà mỗi Pô Gru biết và nhận tiền.
5. Ngày nhận tiền là 10-1-2022, 20 tháng sau ngày 15-9-2023, Văn Ngọc Sáng mới viết thư tố cáo. Tại sao thời gian kéo dài thế mà mãi hôm nay mới tố cáo?
Ý kiến Inrasara:
Vấn đề ở đây: không than thở, không chê trách mà là LÀM. Ai làm, và làm thế nào? Hôm qua vừa nhận TIN, tôi thử gợi ý cho 5 bạn Bà-ni, đa phần phản hồi, có 3 ý:
[1] Không day với thằng khùng, bị nó chửi lại bằng ngôn từ dơ bẩn, phiền lắm.
[2] Nó viết thế nào kệ nó, chẳng ảnh hưởng tới ai đâu.
[3] Sara nói với người này… người này… viết đi.
Nhận xét của Sara:
[1] Ta là tín đồ Bà-ni, Sư cả tôn giáo ta ở ngay làng ta bị người ngoài bôi nhọ, ta phủi trách nhiệm, và đổ cho ai khác làm. Ai làm?
[2] Bạn là giảng viên Đại học [Thành Phần], nhà nghiên cứu [Thập Liên Trưởng], là nhà thơ [Hứa Phăng], và nhà giáo… nghĩa là các bạn biết viết. Các bạn lãng tránh, vậy ai sẽ viết để bảo vệ danh dự chức sắc tôn giáo bạn?
[3] Đây không phải là facebook, nó viết thế nào kệ nó, mà là Thư Tố cáo, bội nhọ. Mà ngay cả facebook, ai có thể muốn viết gì thì viết không?
Chuyện vô cùng dễ, ta không làm, là sao?
Sara thấy vụ này dễ vô cùng, sao anh Thành Phần + Thành Đài ở nước ngoài không biết đàng làm, hay các anh không chịu làm? Chỉ cần:
1. Báo cáo chủ quản Facebook đóng tất cả Facebook của hắn, do chửi rủa nhiều người Cham.
2. Báo cáo Hạt nơi hắn sống ở Mỹ, Toà án Hoa Kỳ mời làm việc, và bắt hắn bồi thường cho kiết xác luôn – bởi Thư đó bôi nhọ chức sắc Tôn giáo Cham – là tội nặng.