[hay Hóa giải nút thắt cụm từ “Hồi giáo Bà-ni & Bà-ni”]
Cụm từ “Hồi giáo Bà-ni” [ra đời cùng và là đối trọng với “Hồi giáo Islam”] vừa sai vừa không đắc nhân tâm, thì rõ rồi(1). Thế nên việc thay “Hồi giáo Bà-ni” thành “Bà-ni” tưởng dễ như ăn ớt lại thành rối rắm gây mất lòng và rách việc, chỉ bởi mấy sơ suất và ngộ nhận không đáng có.
Vừa qua Xug Yơng Pabblap Birau, một vị Halau janưng than phiền với tôi rất thật lòng rằng: “Có gì ta nói chuyện với nhau, hà cớ một trí thức lại đi YAK KIỆN Halau janưng?”
Tôi không ngạc nhiên về việc biến ĐƠN KIẾN NGHỊ của anh Thành Phần thành KIỆN, nghĩa là nâng quan điểm, cho nặng thêm. Không sai, bởi đó là tâm lí chung của các vị: rất giận. Từ đâu ra nông nỗi này?
Khởi đầu từ một sơ suất và ngộ nhận.
Vụ “CMND Bà-ni thành Hồi giáo”, sau 8 ngày đấu tranh, Tỉnh đã quyết thay “Tôn giáo: Hồi giáo” thành “Tôn giáo: Bà-ni”. Vụ này tôi kể vài lần rồi, xin miễn nhắc.
Năm sau “trên” đồng ý với đề nghị của bà con.
Nhưng ngay sau đó Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bà-ni có thư lên Ban Tôn giáo Tỉnh xin giữ lại tên cũ.
Nhận văn bản từ Hội đồng, một vị ở Ban Dân vận Tỉnh lấy làm lạ, phôn cho tôi lúc đó đang Sài Gòn:
– Anh Trạm nói sao để Hội đồng rút lại văn bản, chớ làm thế gây khó cho Tỉnh và cả Trung ương. Tôi bảo:
– Vụ “Tôn giáo: Hồi giáo” thành “Tôn giáo: Bà-ni” ảnh hưởng và gây xáo động cả cộng đồng, Sara mới vào cuộc, còn ở đây là chuyện nội bộ, xin miễn cho mình đì.
Tôi không can thiệp, bởi nguyên do ấy.
Sau đó bao nhiêu vụ việc liên quan xảy ra, đẩy vấn đề tưởng không có gì đáng kể thành to đùng. Tôi nghĩ hôm nay, mình cũng nên góp tiếng nói để “gỡ rối tơ lòng”.
Diễn biến:
– Biên bản Đại hội III vào tháng 12-2016 đã quyết thay đổi tên gọi.
– Tỉnh đã có công văn gửi Hội đồng cần tiến hành sớm. Vậy mà chính Ban Thường trực Hội đồng xin vẫn giữ nguyên tên cũ.
– Tiến sĩ Thành Phần gửi THƯ Kiến nghị lên Trung ương ngày 25-4-2019. Nguyên do sau 30 tháng vẫn chưa có thay đổi(2).
– [Ngày 6-2-2020 tại Văn Lâm, chị Thị Nín kể]
Tiếp với THƯ của Thành Phần, Ban Phụ nữ họp và cũng có THƯ đề nghị thay đổi tên gọi đúng như biên bản Đại hội III
– Ngày 29-4-2019 tại Văn Lâm, 11 người dự phiên họp tại nhà Gru Glai Chủ tịch Hội đồng, gồm: Gru Nguyễn Lài, Gru Châu Minh Hương, Imưm Từ Công Dư, Imưm Đạo Văn Thị làm biên bản, chị Thành Thị Kim Cúc, chị Thị Nín, ô Não Văn Anh, ô Đổng Dương Long, ô Thành Phần, ô Não Văn sáu, ô Trượng Thanh Anh ĐÃ THỐNG NHẤT chỉnh lại.
Chị Thị Nín kể, lẽ ra Ban phụ nữ đã gửi THƯ đã thảo xong, nhưng vì trong phiên họp ông Long nhận lỗi rằng, do quá cập rập nên văn bản chưa kịp thông qua Hội đồng, và hứa: Ban Thường trực sẽ thay đổi sớm.
Nhưng rồi sau phiên họp, tên cũ “Hồi giáo Bà-ni” vẫn cứ giữ lại!
Nhận định.
THƯ của Thành Phần gửi thẳng Trung ương thay vì gửi Hội đồng Sư cả [các ban ngành Trung ương chỉ là địa chỉ đính kèm để tham khảo] là có sơ suất. Thế nên anh mới bị cáo giác là “kiện”, “tapa xalao qua mặt” Halau janưng.
Dẫu sao vụ việc coi như đã giải quyết xong ở phiên họp rồi.
Câu hỏi đặt ra: Phiên họp ở nhà Gru Glai có biên bản và đã quyết, vậy ai thay đổi tinh thần phiên họp, và tại sao thay đổi?
Làm gì, và gỡ rối thế nào?
Nói gì thì nói, anh Thành Phần là người trách nhiệm chính về vụ này. Vậy theo tôi, trước khi Xug Yơng cuối cùng diễn ra ở Katuh Tuấn Tú ngày 14-2-2020 sắp tới, anh nên có THƯ nhận sơ suất và giải minh như vừa phân tích.
Cạnh đó, anh đề nghị Hội đồng thực hiện đúng tinh thần biên bản [2 lần]: Thay đổi tên gọi “Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bà-ni” thành “Hội đồng Sư cả Bà-ni” ở nhiệm kì tới(3).
Là ổn.
P.S.
(1) Sự ra đời của “thuật ngữ”. Vụ xung đột Bà-ni và Islam tháng 6-1970, khi chính quyền Ninh Thuận về Phước Nhơn giải quyết, tỉnh hỏi bên nào “đạo mới” bên nào “đạo cũ”, thì cụm từ “Hồi giáo cũ” – “Hồi giáo mới” ra đời. Sau đó đổi thành “Hồi giáo Bà-ni” – “Hồi giáo Islam”. Chuyện như đùa!
(2) Tinh thần Biên bản Đại hội III là thay đổi tên gọi NGAY TRONG nhiệm kì.
(3) Dẫu vậy, do có sự cố này nên thay đổi vào nhiệm kì tới là hay nhất. Như ý kiến của Gru Khà và Imưm Điệp ở Pabblap Birau trao đổi riêng với tôi.