[1. Trường Trung học Pô-Klong 1974, 2. Năm 2004, “học sinh” sắm vài Sara về thăm trường xưa là Tuệ Ngôn, 3. Cùng thầy Sang và thầy Tỷ về trường “xưa”, 2015]

Vừa đi xa về, sau hứng thú là mệt.
Thêm Hội thảo Việt Nam học ở Hà Nội, tham luận với giấy mời thì có, thiếu mỗi tiền tàu xe, nên tôi quyết nghỉ chơi.
May, loạt Video clip của anh Ysa Cosiem trò chuyện với nhân sĩ Cham hải ngoại, đã đến đúng lúc lấp khoảng trống tâm hồn. Karun anh!
Và karun các đối tượng được “phỏng vấn”, trong đó có những người thầy của tôi.
Về các vị, tôi từng viết về họ trong tiểu thuyết Hàng mã kí ức (2011), và ở website Inrasara.com: “Những người đàn ông của tôi” (2014). Nay xin được đậm, và kĩ hơn.

Con số người thầy [Trung học] Cham và Việt của tôi ngang nhau, tôi yêu quý họ cũng ngang bằng. Năm ngoái, tôi và bạn Nguyễn Thị Quý đi một vòng viếng thăm thầy Việt. Thầy Phụng, thầy Ngậc, thầy Lộc… mỗi thầy một hoàn cảnh, vui buồn, khỏe yếu khác nhau. Thầy Phụng mất, 5 tháng sau đó. Nghe tin, tôi toát mồ hôi hột. Trộm nghĩ, nếu tôi cứ khất, thì sao, chắc hối mãi thôi.
– Thầy biết sẽ có một ngày như ngày này, – thầy nói, cười trong mắt.
Nghĩa là có ngày những học trò của thầy còn biết đến thầy. Tôi tặng thầy tập thơ song ngữ Lễ Tẩy trần tháng Tư (tái bản lần 3, 2015).
– Thầy không ngờ Trạm giỏi như thế, – thầy nắm chặt cánh tay tôi.
Thầy Ngậc đang rất yếu, riêng thầy Lộc vẫn như… xưa: nhanh như sóc.
Hôm nay tôi muốn nói về những người thầy Cham của tôi.

Về bộ tứ làm nên Trường Pô-Klong, thầy Bá nhắc: Thành Phú Bá, Đàng Năng Quạ, Lưu Quang Sang, Nguyễn Văn Tỷ – Đúng. Riêng tôi ở mức độ nào đó, tôi muốn thêm: Từ Công Phú.
Tôi thâm tình cả 5 thầy. Gặp trực tiếp ít nhất 20 lần, ăn cơm với nhau ít nhất 10 lần, nói chuyện [và ghi chép] thân mật nhiều lần, cả tâm sự chung và riêng. Mỗi thầy, tôi đều có những kỉ niệm đặc biệt. Riêng thầy Tỷ, do tình và thế, tôi có thể dùng chữ bạn vong niên. Tôi sẽ có bài viết riêng về mỗi vị trong những ngày tới.
Nói thầy Tỷ là bạn vong niên, do…
Bạn thân tôi từ năm Đệ Thất: Chế Đạt, là em út của thầy, tôi thường xuyên ghé nhà thầy ở Pabblap chơi từ độ ấy. Bốn năm Ban Biên soạn sách chữ Chăm, thầy Tỷ là đồng nghiệp, rồi là sếp của tôi. Từ năm 1981, sau khi đứng tên chung [và riêng] giải minh [để đánh bạt ngộ nhận] về Trường Pô-Klong, Trung tâm Văn hóa Chàm, Nhà Vãng lai Sắc tộc [là cơ sở BBS sau đó], thầy còn là cây viết đinh cho Tagalau – đặc san Cham tôi chủ biên. Và cho mãi hôm nay, thầy Tỷ luôn sát cánh với tôi trong đa phần các vụ phản biện xã hội.
Trong khi thầy Phú và thầy Quạ đã mất gần mươi năm trước, thầy Bá và thầy Sang thì đang Hoa Kì, tôi gần gũi với thầy Tỷ hơn, không là điều lạ.
Mong những người thầy còn lại của tôi kajap karo Po pajiơng…