[Các bạn học Sara thuở Pô-Klong]
Nhân sự vụ Hiệu phó Trần Đình Toản, tôi xin đề cập vấn đề rộng hơn liên quan đến Minh Triết Cham: minh triết trong đời sống ngày thường.
Xưa, mỗi palei Cham đều có khauk mõ làng. Làng có chuyện: cháy nhà, bị cướp… mõ gõ lên là dân làng túa ra giúp nhau giải quyết sự vụ. Nay thì khác. Mõ không còn, nếu có còn thì gõ lên cũng không ai dám chạy ra, sợ liên lụy. Sợ bị kẻ xấu trả thù, ném đá nhà mình, hại con cái mình…
Làng thì vậy, còn ở phố, người té xe ít ai tiếp cứu; bị cướp giật hiếm có người tri hô với đuổi theo. Nguyên do cũng là sợ… liên lụy.
Nếu ai ai cũng mang tâm khôn ngoan thế, thì đến khi mình bị nạn: bị cướp, bị té xe, bị quan ăn hiếp…, mình còn có thể kêu ai? Và ai sẽ tiếp cứu?
Hiệu phó Trần Đình Toản có 4 sai phạm (báo ĐĐK đưa, tôi tóm lược), trong đó sai phạm liên quan đến đời sống và danh dự giáo viên, công nhân viên cả Cham lẫn Việt (trù dập, chấm dứt hợp đồng, sa thải); sai phạm nữa liên quan đến phân biệt đối xử dân tộc thiểu số (“cấm tất cả giáo viên học sinh không được giao tiếp với nhau bằng tiếng dân tộc”). Vậy, nếu giáo viên trong trường và ngoài trường không lên tiếng, thì ai sẽ lên tiếng? NẾU BẢN THÂN BẠN BỊ, AI SẼ LÊN TIẾNG CHO BẠN? Hay tất cả cùng chấp nhận?
Sự vụ trên có thể diễn biến theo 3 hướng:
1. Chìm xuồng, để những người bị hại gánh chịu tất cả.
2. Nội bộ ĐÃ tố giác, báo chí ĐÃ lên tiếng, công an SẼ [nếu ở nước ngoài, thêm thám tử] vào cuộc, cuối cùng là công việc của tòa án.
3. Xuôi chèo mát mái thì vậy, ngược lại thì sao? Người điều tra bị mua chuộc, hồ sơ bị đánh tráo, hiện tượng bao che, hay lên tòa thì xử lí không nghiêm?
Các bạn có đủ bản lĩnh để tiếp tục? ĐỂ MANG CÔNG BẰNG CHO NGƯỜI BỊ HẠI, CHO CỘNG ĐỒNG?
Ông bà Cham nói: Ribuk pak urang tanrah sang palei drei: Bão xứ người dột nhà làng mình. Bão xứ người đã vậy, bão ở làng mình nữa thì sao? Các bạn còn có thể im lặng nữa không?
Coda. Bạn Lưu Tặng cho biết vụ tương tự ở Trường này đã xảy ra từ hơn năm trước, do chưa đủ chứng cớ nên chưa lên tiếng. Nay cei Sara lên tiếng là rất cần thiết. Thời gian gần đây, vụ việc dồn dập, để ngày 14 & 16-9-2015, báo Đại Đoàn kết mới viết:
http://daidoanket.vn/giam-sat-phap-luat/bai-1-sai-pham-tai-truong-pho-thong-dan-toc-noi-tru-thcs-ninh-phuoc-da-ro/65454
http://daidoanket.vn/giam-sat-phap-luat/bai-2-truong-ptdt-noi-tru-thcs-ninh-phuoc—dau-tranh-thi-tranh-dau/65680
Jaya Bahasa mới có bài, tôi chỉ làm việc thông tin lại. Bởi, lên tiếng chưa bao giờ là muộn cả