Dân tộc tính là gì?
A. Einstein nói: Nếu thuyết tương đối của tôi chứng minh được thì nước Đức nhận tôi là dân Đức, còn người Pháp cho tôi là công dân thế giới. Ngược lại, khi thuyết này không thể chứng minh, người Pháp bảo tôi là người Đức, còn người Đức cho tôi đích thị dân Do Thái.
Inrasara lí giải vui rằng: Người Chăm tối nằm mơ, tỉnh dậy liền giải mã giấc mơ để biết đường mà cúng tế; đa số người Việt giải mã giấc mơ để mua số đề; còn ông Freud dân Đức đã làm cuộc tổng hợp giấc mơ để dựng nên triết thuyết.
Inrasara.com
Không ai có thể hát thay chúng ta
Chú Sara dzui tính thiệt đó. So sánh như dzậy đố ai mà cãi. Nhưg theo cháu hỉu thì đó là dân nhà wê thôi chú à. Chú đem dân wê của Chăm với Kinh ra để đọ sức với mí ông triết gia ở thành thị e có thiên lệch. Nhưg cháu hỉu í chú mà. Í chú Sara thâm lắm. Đừg có jận cháu. Nha.
Về tính dân tộc thì khó nói lắm.
Cách nay mấy năm tôi có nghe 1 ông tiến sĩ Chăm ở Pháp về tuyên bố là trình độ tiếng Chăm của tất cả trí thức Chăm chỉ đến lớp Ba, nên không ai có khả năng soạn sách hay biên soạn từ điển. Chuyện này Chăm nào cũng nghe thấy, tôi không có ý gì xấu.
Cô bác thấy đó, còn mới vài tháng trước thôi, có ông học giả Kinh bảo: trình độ mấy ông khoa bảng Chăm chỉ đến bình dân học vụ.
Nghe 2 bậc chữ nghĩa này phán, ai phân biệt được dân tộc tính là gì, khác biệt giữa dân tộc tính Chăm và Việt là ở chỗ nào? – Khó lắm đấy.
Nghe thế, ông Lâm Gia Tiến mới nói: ai thì tôi không biết, nhưng tôi chắc chắn là trình độ đại học, mà đại học lưu ban, vì khi đó chưa tìm thấy giáo sư nào chấm cho tôi tốt nghiệp.
Còn ông nhà thơ Inrasara viết tiếng Chăm không sai chánh tả, dịch thơ Chăm ra tiếng Việt hay kinh hồn, sáng tác thơ tiếng Chăm tuyệt vời nữa. Ông này không có trình độ nào cả, là đúng!!!
Tôi thì chẳng thấy Sara ẩn ý gì, Sara đã nói rất rõ.
Có lần một người bạn hỏi tôi: “Tại sao người Chăm mãi chạy trốn văn minh nhân loại”
tôi trả lời chắc có thể là do họ sợ đồng hóa (quê tôi bị đồng hóa rất nhiều: Xuân Quang thuộc Thị trấn Chợ Lầu, Hiệp Hòa xã Hồng Thái, Thái Bình thuộc Phan Thanh…).
Bạn tôi nói không phải, sở dĩ người Chăm thường tìm vùng đất mới để sống vì những nơi đó rộng rãi, thoáng mát và đặc biệt là có chổ để giết trâu…
Tôi điếng cả người.
Tôi cũng có biết và chứng kiến một số người Việt khu lò heo cũ (gần chợ Bà Chiểu) nơi đó có anh cùng quê sống nên tôi thường lui tới. Cứ mỗi sáng là họ bàn đề, đánh đề, chẳng cần biết chiều đó nếu không trúng đề thì có tiền đi chợ không và trúng đề đối với họ là hãnh diện.
Tôi cũng định nói thêm nhưng sợ đụng chạm và bị chửi như bác Tỷ.
Hình như tôi cũng sợ sự thật và chối sự thật (hỏi Sara và mọi người đây có phải là bệnh không?)
Về ba làng Chăm mà Dung Cong Huan cho là đồng hóa đó, theo chỗ tôi biết thì chưa hẳn như vậy. Đây là ba làng Canh cụ hay Chăm lai Kinh. Làng này hình thành từ sự lai giống Chăm và Kinh, ngoài ra còn có một số thanh niên Kinh khi trước trốn lính vào làng này lấy người Chăm, vân vân để thành các thế hệ như bây giờ.
Có đúng không xin ông nói lại cho rõ.
Kính
Cháu nì cũng là Canh Cụ đó. Nhưg cháu vẫn bít nói tiếng Chăm và đọc chữ Chăm đó. Cháu có bị đồng hóa đâu mô!
Kak bác nói đồng hóa là cháu jận thiệt tình đó.
Chuyện vui cuối tuần.
Anh bạn thân của Sara là nhà thơ Trầm Ngọc Lan nói:
Muốn học kinh nghiệm làm ăn thì nên học ở người Tàu; muốn đánh giặc thì học ở người Kinh; còn muốn làm đám (đám gì bất kì) thì phải tìm cho ra người Chăm mà học.
Có ai hỏi vì sao thế, bạn thơ này trả lời tỉnh bơ: Bởi người Chăm không có đồng nào trong nhà, chúng ta vẫn có thể làm đám rất là đàng hoàng!
Bạn nghĩ sao?
Chao Sara va cac ban!
rat vui duoc trao doi voi cac ban.
Canh cu hay Kinh cu roi co la Kinh khong?
thu hoi ho, ho co noi minh la Cham khong?
Lich su da chung minh: nhung noi nguoi kinh o bay gio phat trien tu nhung thanh pho Cham.
tai sao thi tran Phan Ri Cua khong co bong dang nguoi Cham?
Tai sao Phan thiet(Phu Hai) khong co bong dang nguoi Cham?
co nguoi kinh nao o do noi minh goc cham khong?
Hien gio Tri Thai( Phan Thanh) co mot nua nguoi kinh, 20 nam nua lang nay se la lang Canh cu( kinh cu) nhu ban noi va 50 nam nua thi chang biet la nguoi gi?
day la cau hoi rat thuc te, toi danh cho cac ban va cac nha khoa hoc cham o Viet Nam va nuoc ngoai.
mot so it nguoi cham co benh ma dau, toi thi chang dau lam gi. Mong moi nguoi nhin van de mong cach thuc te.
toi song o do nen rat hieu, ban chi biet thoi.
con chuyen lam dam dinh cua nguoi Cham duoc Sara noi rat ro roi, no duoc viet canh “so de” cua nguoi Viet, con nguoi viet thi cho so de la te nan va bi phat luat cam.
toi cung mong rang minh sai, minh nhin nhan chua that thau dao. Nhung se dau long khi no la su that.
chuc cac ban dau tuan vui
Đúng lắm. Tôi hiểu lòng của bạn này. Bạn đã quan sát đúng sự thật. Tâm lý người đời là hay hướng về phần đông và phần mạnh hơn. Sự thật này làm cho chúng ta buồn, nhưng phải nhìn nhận nó. Còn việc sửa chữa như thế nào thì chúng ta hãy chung nhau suy nghĩ.
Tâm hồn không nên mặc cảm là mình yếu là rất quan trọng.
Toi nhận thấy nhà thơ Inra rất có lý khi nêu ra tư tưởng trung tâm và ngoại vi. Tư tưởng này giúp cho chúng ta hiểu vị trí của mình để chấp nhận nó.