Cảm nhận Đi qua cánh rừng tập thơ của Hạ Nguyên, NXB Thuận Hóa, 2009.

Tình yêu luôn mang theo nó sự hụt hẫng. Sau hụt hẫng kia, là buồn.
Buồn, khi đó là tình yêu thật sự, yêu, không cay đắng. Yêu:

Không để đi tìm hoang đảo
Mà là trái đất, con người.

Như anh chàng Đông Ki Sốt kia. Yêu, và liên tục lao vào các cuộc quyết đấu không cân sức với bao thế lực bất công [thực hay ảo, ai mà biết được?!], để cuối cùng nhận lấy thất bại. Thất bại, nhưng không cay đắng, chua chát. Mà – buồn.

Yêu, như đứa trẻ ngoan và nỗi ám ảnh cổ tích cô bé quàng khăn đỏ mang cháo đến cho bà kia. Đứa bé đã một mình đi qua cánh rừng. Cánh rừng với mênh mông cảnh trí cùng cỏ cây hoa bướm đẹp, lạ hấp dẫn trí tưởng của đứa trẻ. Nếu đứa trẻ có đôi lúc quên hình ảnh người bà, lang thang hay dừng lại, sẽ không ai trách cả. Nhưng không. Bởi thực sự thương bà, đứa trẻ đã đi như chạy. Cho kịp với tình yêu.

Thế rồi, tình yêu luôn đi theo nó là những hụt hẫng, thất thố.
Dẫu có yêu tha thiết, dẫu có ước muốn thành cháu ngoan, đứa trẻ đã không thể.
Người bà đã trở thành muộn, không phải bởi tình yêu của cháu thiếu thực tâm, mà ở thế lực thiên nhiên khách quan.
“Lòng nhân đạo ngụ ngôn” của Đông Ki Sốt cũng trở thành muộn, không bởi cái gì cả, mà do chính tình yêu cháy bỏng của chàng về một lẽ công bằng xã hội.

Nhưng tại sao cuộc tình chúng mình, lại trở thành muộn?

Một chuyến tàu muộn, tiếng còi hú muộn trong ánh nắng vàng cũng muộn

Để buồn kia mãi ở lại. Với mùa Thu, mùa Đông, với những ngày mưa,… Cho tôi ngồi đậy, vẽ nỗi buồn. Với bao nhiêu mảng màu có trong tay. Màu đen kịt, màu trong vắt, màu phôi phái, màu xao xác, thậm chí – màu chuột chết. Riêng em, tôi dành cho màu xanh. Mãi mãi là màu xanh

Xanh như một tiếng còi tàu bình minh ngày em trở lại

Hoặc, cả ngày em không bao giờ trở lại cũng thế.
Còn tôi: Màu trắng xóa! Nhưng tôi sẽ không cay đắng đâu.

Thường ngày tôi đạp xe loanh quanh đón gió vào người
Cố cười to lên cho nỗi buồn không đóng băng trên mặt
Rồi tìm lại các góc phố cũ
Để nhớ về một chút trong sáng tuổi thơ

Kết cục đẹp cho mọi nỗi buồn. Đẹp và êm dịu như thơ của Hạ Nguyên.
Trong khí hậu thơ ca Việt Nam sôi động nhiều biến chuyển mươi năm qua, thơ Hạ Nguyên như làn gió mát. Dịu và nhẹ. Loại thơ này hoàn toàn không quan tâm đến cách tân mang tính hình thức. Thơ không cần dài ngoằng câu cú, hình ảnh tiếp nối hình ảnh, trương nở hay chồng lắp. Không có vắt dòng của tân hình thức nói chi đến giễu nhại với siêu hư cấu sử kí của hậu hiện đại. Mong tìm ở đây nỗi ám ảnh hay bức xúc siêu hình càng không. Nghĩa là hoàn toàn vắng bóng mọi kĩ thuật mới.
Trong cuộc sống đời thường, sau cuộc chiến sinh nhai tất bật, khi tâm hồn lắng lại và nỗi buồn còn lại, Hạ Nguyên mang chúng thể hiện ra qua thơ.
Tiếng thơ khả năng xoa dịu nỗi buồn, làm cho nó yên ngủ và cô đặc lại. Cất đi. Để chúng ta còn có thể lao vào cuộc chiến mới, ngày mai.

Sài Gòn, 11-8-2009.