9. Khởi Động Của Khởi Động

Trong khởi đầu khó nhọc này
chỉ có vẫy gọi khác lạ
hơn cả vẫy gọi của loài hổ mang biển
hoặc loài ma trơi nhiệt đới
hoặc oan hồn nhà tu khổ hạnh bị chối từ
mới mong một lần đánh thức linh hồn hoang hóa chúng ta.

Cái vẫy gọi của chênh vênh cánh tay gẫy tượng Shiva khoét rỗng
phần nửa chừng nụ cười bị sứt mẻ Apsara
dáng sắp nghiêng đổ tháp Yang Pakran
khúc gẫy gập sông Lu thình lình cạn nước.

Chỉ bằng thứ tiếng nói khác lạ
tiếng gào của gió Nồm trườn qua đồi khát lá
tiếng nấc nghẹn của đám côn trùng rừng thưa
tiếng bàn chân trần lướt về giữa khuya
tiếng nói không thành lời của thi sĩ vô danh chết yểu
mới mong lay thân xác vô cảm chúng ta thức giấc.

Một khuôn mặt rất sáng vừa rời bỏ chúng ta
quyết liệt đến tối tăm
có thể anh nhìn thấy những gì chúng ta chưa nhìn thấy
anh nghe được những gì chúng ta không nghe được
chúng ta không hiểu. Anh rời bỏ chúng ta.

Toan tính đen tối có thừa cơ hội trỗi dậy
mưa mùa Đông làm chúng đen tối thêm
và nắng nhiệt đới
không một lực lượng huyền bí nào chịu cúi xuống soi sáng chúng nữa
ý tưởng kí sinh.

Vắt đến giọt nước mắt cuối cùng/
anh khóc vào văn minh hoàng hôn
lúc
đám mây hèn nhát chạy tìm chốn trú ẩn
lủi vào đám mây khác đen hơn, nặng chĩu hơn

Chỉ có anh đứng khóc
dũng cảm và cô độc một kì quan.

Cái tôi viết lên giấy có thể chỉ là xác chữ mòn chán
thêm vào thế giới đã đầy tràn
thêm vào tro bụi
tro bụi làm thành ý nghĩa trần gian
chỉ là tro bụi.

Chúng ta còn là trò chơi vô bổ của ngẫu nhiên
bị ném từ bàn tay này sang bàn tay kia
từ đám ruộng này sang đám ruộng kia
từ góc phố này sang góc phố khác
đến nỗi tứ thơ tầm phào cũng xô nghiêng linh hồn chúng ta.

Hỡi người yêu dứt áo phận chim để làm loài lươn trơn trợt
thoắt hàng phở Bắc/ thoắt quán cà phê Nam
khiến đôi lúc tôi qua tìm siêu thị Đông
tìm mà như thể không mặn mòi tìm
như tìm người yêu khác.

Heleh
sau đường cày cuối cùng/ anh đi vào ánh sáng
làm sao chúng ta hiểu được?!

Anh đã trở lại
bước chân lay động giấc ngủ tối tăm của chúng ta
bước chân nhẹ như lá lúa/ tỉ lệ nghịch định mệnh chúng ta
bước chân sẽ đến/ dù không ai biết lúc nào, ở đâu
không nói lên nợ nần/ gọi dậy tiềm lực
không đòi hỏi quá khứ/ đánh thức tương lai
đến nỗi bàn tay âm u nhất đưa ra
không ngại không ấm chân trời hồi đáp.

Trong khởi đầu khó nhọc này
chúng ta vẫn là kẻ đứng ngoài rìa
thứ đồ cổ ngoài rìa cuộc sống sự vật đang hình thành
chúng ta được đo đếm/ thỉnh thoảng được sơn phết
chúng ta được xoa đầu/ được vỗ vỗ vào má
chúng ta được đem cất/ đôi lúc được bày ra
người ta ăn nói như thể rất có chúng ta/
vẫn như là chúng ta vắng mặt.

Tôi nghĩ đến cha tôi
người cõng tôi đi qua bầu trời nhiều sao
cha nói con trên vai hôm xưa đỡ cha gánh nặng
tôi hiểu bầu trời kia hôm nay vừa khai mở tôi khoảng sáng.

Trong sự khởi đầu khó nhọc này.

Các nguyên âm, phụ âm làm thành từ mà tôi nhặt được. Từ
lớp sỏi đá, đống gạch vụn. Từ
Ngụ ngôn của Đất
đã tắm gội/ đã làm lễ Tẩy trần
linga lingal lingam liwa langal
vẫn cứ trì hoãn
như là thèm được chết trở lại.

Anh nông dân bỏ dở nửa đường cày
đứng chờ những từ nhập cuộc
chúng ta hay chúng đang già đi?

Nghiêm trang trước mặt trời thách thức, viên pháp sư tập đánh vần
ông đọc to từng tiếng một
LINGA… LINGAL… LINGAM… LIWA… LANGAL…
cuộc đánh vần lặp đi lặp lại gần hết đời đến mòn nhẵn

chữ chúng ta sạch
miệng chúng ta sạch
đất chúng ta sạch,
tâm linh chúng ta sạch
Heleh!

Hãy học ngợi ca và tha thứ, ơi người anh em
ngợi ca người tha phương/ kẻ ở lại
ngợi ca người vợ biết an ủi vỗ về/ cả bà vợ mút mùa cẳn nhẳn
ngợi ca người tình thủy chung/ im lặng trước tình nhân trơn trợt
ngợi ca người bạn ghé lưng gánh việc/ tha thứ thằng bạn nhát hèn chạy trước
ngợi ca kẻ thù có ích/ đứng dậy rời khỏi bàn kẻ thù bé nhỏ dễ làm suy nhược thần kinh ta.

Khởi đầu nhẹ nhàng như bọn trẻ sắp đặt đồ chơi
sáng rõ lề luật/ giản đơn lời lẽ
nơi giờ linh thánh buổi sớm mai này
dưới bầu trời bao dong
sau đường cày đầu tiên
bài thơ tinh khôi vỡ ra và nẩy mầm trên đám ruộng tâm hồn đã
SẠCH.
______________________

* Shiva: Thần hủy diệt và Sáng tạo; Apsara: Vũ nữ ; Yang Pakran: Ba tháp, ở Ninh Thuận – đã đổ một ngôi; Heleh: âm cuối trong một bài khấn của Chăm (như Amen); Ngụ ngôn của Đất: tên bài thơ của Inrasara trong Tháp nắng; Linga hay lingam: biểu tượng sinh thực khí (dương vật); Liwa: cày, lingal hay langal: cái cày – đây là các từ có quan hệ chặt với nhau cả ngữ âm, ngữ nghĩa, ý nghĩa hiện thực lẫn siêu hình.

*
10. Lễ Tẩy Trần Tháng Tư

Nắng đã khởi động trên đồi tháng Tư
khởi động sớm hơn nhiều thế kỉ trước
khi biển còn chưa thức giấc
sớm hơn cả ký ức thầy chủ lễ già.

Sớm hơn. Nắng đã khởi động
nắng cưỡi lên chiếc roi mây vũ sư Kaing
đánh thức trống baranưng còn nằm phủ bụi trên sà nhà
lay dậy tiếng gáy cặp gà trống đêm cuối cùng chờ hiến tế.

Nhanh hơn. Tôi thấy nắng vỡ
trên bước chân viên pháp sư bước gấp xuống đồi
nhanh hơn nữa. Tôi thấy nắng tràn
không kịp cho giọt sương còn nán ngủ
nắng vây bọc mái tóc đám thiếu nữ xuống sông lấy nước, cây cột, tấm tranh, màu áo, tiếng gọi nhau tràn về đầu làng
dựng lên kajang cuộc lễ
nắng vồ chụp cả khăn mưtham bà vũ nữ
bay qua 365 ngày tẩm nhiễm nỗi trần gian.

Lễ tẩy trần đang khởi động.

Cũng ngày này tháng này của muôn ngàn năm trước
cũng cái lo lắng, đắm say, thắc thỏm chờ đợi này
chỉ sự lặp lại là có mặt
cũng bản kinh, bài tụng ca đang được giở ra này.

Lửa đã đỏ
đỏ hoa lựu mua ngoài chợ hôm qua đỏ hoa phượng vừa hái đỏ nắng hạ
đỏ màu áo Ông đỏ
lửa đã đỏ vào ngõ ngách mọi tâm hồn chờ đợi
nến được đốt lên nhiều ngọn nến cháy lên giữa trưa ngày
trước cửa kajang kia – lửa đã đỏ.

Ông thấy
Ông giơ cao roi/ cao trên những thế kỉ cũ
Ông quất xuống hai chân/ hai chân ù lì từ triều đại trước
bàn chân 365 ngày chỉ biết đi theo đường cày
bàn chân hôm qua chậm chạp nhịp Cei Dalim, Cei Tathun
bàn chân toan làm xơ cứng.

Lễ tẩy trần tháng Tư đang khởi động
tiếng thầy chủ lễ lầm rầm khấn tiếng baranưng vỗ
vẫn còn là chưa đủ – bài kinh lễ nguyện cầu
chưa đủ cho niềm vui Ông.

Kho chúng ta đầy ứ từ – những từ mòn chán
đầy ứ từ/ vẫn không lấy manh mún từ ngợi ca niềm vui
một từ vươn vai ngang tầm ngọn lửa
ngang tầm lễ tẩy trần.

Không còn từ để gọi. Ông thét lên. Các từ xếp cánh và lủi mất
chỉ có tiếng thét Ông tràn vào khoảng trống trần gian
A … U … M …
Ông thét lên
tiếng thét dội đến bầy trâu gặm cỏ đồi xa dỏng tai nghe
oan hồn bị lãng quên ngàn năm đội tro than ngồi dậy
cánh chim giật mình bay ra vội vã quay lại
như sợ bị tranh mất nguồn vui tẩy trần.

AUM … AUM… AUM…
Ông đã thấy
cửa trời mở như vòng tay người vợ kiếp xưa ông mở
đám mây mùa tràn về như chỏm tóc đứa con trai kiếp sau ông bay về
Ông dang tay
Ông bước tới, đạp tới bằng bàn chân ngày qua còn đẫm bùn
sá gì ngọn lửa lẹt đẹt với tiếng vỗ tay ahei lẹt đẹt
sá gì trống ginang đánh giục truy đuổi sợ hãi
Ông biến vào lửa Ông nhảy cùng lửa Ông là lửa
sạch lần cuối cùng/ sạch muôn ngàn lần nữa
cho thế giới một lần được sạch. Như thế.

Nhanh. Nhanh hơn
khói bốc lên thành mây, khuôn mặt người cụm mây, mái tóc vạn sợi mây, cả khoảng không gian tảng mây mưa khổng lồ.
chúng đang lở, đang vỡ và sắp ném tới trận mưa.

Đã vỡ lễ tẩy trần tháng Tư. Ông thấy
vỡ đất, trời, âm thanh bài tụng ca
vỡ niềm vui chờ đợi giấu kín.

Cuộc sống không còn là chần chừ, trì hoãn nữa
nhanh, nhanh hơn
nhưng chậm quá chậm như không thể nào chậm hơn. Ông thấy
ngôn ngữ bài tụng ca tràn vào triệu triệu tế bào đang sống hay đã chết
tràn và lay động không bao giờ cho chúng ngủ nữa
cả triệu triệu hạt mầm đang vươn vai ngóc đầu.

Bước đạp vạm vỡ hơn. Tôi thấy – dứt khoát hơn
thế giới vỡ vụn và ráp lại qua hơi thở gấp
lửa hấp hối.

Ông bị quăng ra khỏi vùng lửa – mình đầy thương tích
cả thế giới thương tích – chỉ nụ cười vẹn nguyên niềm vui vẹn nguyên
triệu triệu giọt nước bay về giập tắt tia lửa sống sót toan gượng dậy lần cuối cùng
giập tắt khổ sở, thất vọng trên những khuôn mặt. Tôi thấy.

Ở bên kia niềm vui
Sự chịu đựng vẹn nguyên họ lại bắt đầu bén rễ.

Bis bis wơk wơk
lần nữa đi ta
lần nữa lần nữa đi cuộc sống.

_______________

* Ka-ing: một chức vũ sư Cham; Baranưng: tên một loại trống; Kajang: rạp lễ; mưtham: một loại khăn quàng; Cei Dalim, Cei Tathun: tên điệu vũ; ahei: hoan hô; ginang: tên loại trống đôi; wơk wơk: nữa nữa; Aum: âm thánh linh – được Chăm biểu thị đại giác bằng hình tượng Haumkar.