Ở tút “Sống khỏe, sống vui, sống có ích”, một bàn còm:
“Ngay từ tuổi 15 Cei đã ĐẮC ĐẠO. Nếu Cei xây dựng LỘ TRÌNH TU TẬP cụ thể và khoa học theo tinh thần BỒ TÁT NGHỆ SĨ thì quá đẹp, công đức nhiều như cát sông hằng. Mong lắm thay!”
Tôi đã viết về tôi – dày, đậm, viết từ lâu và còn tiếp tục. Không vấn đề gì cả! Về tôi mà không phải tôi. Không nêu gương sáng, khoe khoang càng không, mà là “đốt lửa, nuôi lửa và truyền lửa” cho thế hệ đi tới.
Tôi thấy cần thiết, và cả từ “nhạc yêu cầu” của anh chị em nữa. Trả lời rốt ráo đề nghị trên, cần đến một cuốn sách dày. Nay tạm tóm mấy ý sau:
[1] Hiểu
Trước hết cần minh định, tôi đắc đạo Cham, chứ không chung chung dù cả hai cách nhau không xa mấy. Đắc qua thức nhận sâu thẳm rằng: “Tôi xem mỗi Cham như một sinh linh sống sót đầy thương cảm”.
Khởi đầu, tôi xác định 3 loài thông minh: Thông minh để tồn tại, Thông minh & bản sắc, Thông minh cho sáng tạo. “Cham có thông minh không?” là chủ đề tôi triển khai thành serie vào năm 2011 trên website.
Từ đó, tôi lên đường “Đi tìm Sinh lộ cho Cham Ahier Awal”, dù “chỉ còn bóng tối làm bạn đồng hành” [1982], nghĩa là khi ấy tôi không có ai là đồng đội.
[2] Học & tập
– “Mi không được quyền bệnh!”-1980. Thể dục, yoga: đều đều và từ từ.
– Tôi học kinh khủng, đọc đủ loại sách, nhấn vào triết học và tư tưởng.
– Tôi theo sát Kinh cấm [hay Kinh Nhật tụng] của Cham. Từ 30 tuổi, hết sát sinh, tôi có thể sai nhưng không được quyền ác. Không tham của người, không trộm cắp. Không nói dối, tránh thị phi. Hạn chế tối đa bia rượu.
– “Giú mình trong bóng tối vô danh”, chỉ xuất hiện, khi đã chín. Thế nên dù làm thơ, viết văn và nghiên cứu từ rất sớm, mãi tứ thập tôi mới trình làng.
– Lan tỏa tâm hồn con người Cham và tinh thần văn hóa Cham ra thế giới, càng rộng và xa càng tốt.
– “Hết mình & tới cùng”, bất thối chuyển, dẫu sao cần biết dừng đúng lúc.
[3] Hành
1. Sáng tác: Thơ tiếng Cham lẫn Việt, tiểu thuyết, truyện ngắn, tùy bút…
2. Nghiên cứu: Bộ Văn học Cham là công trình chưa từng có trước đó, Minh triết Cham, Hải sử & văn hóa biển Cham, San định Kinh sách Cham…
3. Phê bình: trên nền tảng tư tưởng xuyên suốt: Phi tâm hóa hậu hiện đại, ở đó văn học Cham như là một dòng của văn học ngoại vi được thế giới biết đến.
4. Dịch thuật: Sử thi, trường ca, Damnưy Tụng ca và hàng ngàn tục ngữ, ca dao, đồng dao Cham.
5. Báo chí: hơn 500 bài đăng các báo lớn, trong lẫn ngoài nước, giấy lẫn mạng; hàng trăm bài trả lời phỏng vấn.
6. Thuyết trình: hơn trăm buổi, từ lớp Chuyên Văn, Hội VHNT cho đến Đại học, trong lẫn ngoài nước, từ Tổ chức Phi chính phủ cho đến Sứ quán…
7. Hoạt động xã hội: lên tiếng hơn 30 vụ chính, đa phần thành công, cho Cham bớt lo sợ, như là cách vô úy thí ở tầng thấp. Ngoài ra còn phản biện liên quan đến sinh hoạt chữ nghĩa các loại.
8. Tổ chức sự kiện: Tổ chức Khóa tiếng-chữ Cham, Hội nghị Chiếu xe ‘Ciêw Rideh’, sáng lập và chủ biên Tagalau, mở website Inrasara.com cho Cham thảo luận vấn đề xã hội, tổ chức kênh Inrasara-TV trên Youtube…
Về văn học: Bàn tròn Văn chương, ra mắt sách …
9. Kinh doanh: Cty THHH Dệt may Thổ cẩm Cham làm nên 5 cuộc cải cách lớn, đưa thổ cẩm lan ra thế giới.
“Hành động trong chân trời khả thể”, tôi làm được, bạn – tại sao không? Viết về tôi chủ yếu để đặt câu hỏi cốt tủy đó.
+
P.S. Các chủ đề có thể tập hợp thành cuốn Tự truyện khác đời:
1. Tôi, kẻ kể chuyện, 2. Tôi đắc đạo Cham, 3. Khác, để thành công, 4. Sống minh triết, 5. Khám phá lớn nhất của tôi là về tình yêu, 6. Hành trình chữ nghĩa của tôi, 7. Là nhà nghiên cứu chỉ là một tai nạn, 8. Tôi phê bình, 9. Diễn thuyết & điểm nhấn, 10. Tôi buôn bán, 11. Các cuộc chiến của tôi, 12. Tôi và chính trị, 13. Inrasara suy tưởng, 14. Làm sao tôi viết được nhiều như thế, 15. Kết thúc một triều đại chăng?