Inrasara: Tuyên ngôn muộn

2006-Nguyen2006-04
Hãy ngưng mọi than thở, trách móc
Vứt bỏ mấy đố kị nhỏ nhoi, ném hết mấy tranh giành hèn mọn
Nhìn lại mình, dõi theo từng động tĩnh tế vi nhất diễn ra nơi tâm thức mình.

Đừng phán xét, nếu ta không muốn bị phán xét
Nhận định, mà không phải phán xét; nhận định thì có phân tích, có giải minh, gợi mở.

Cham không cần đoàn kết, nếu đoàn kết chỉ mang tính thỏa hiệp hình thức, thậm chí là thứ chiêu bài
Ta chỉ cần thức nhận ta là Cham, dù đang cư trú bất kì đâu – là đủ.

Vô ích, chúng ta mãi phát tán ý tưởng qua mênh mông trận tán gẫu, cãi cọ
Thậm vô ích, chúng ta đang hủy hoại năng lượng tuổi trẻ vào bạt ngàn rượu bia, hàng ngày.

Môi trường nông thôn Cham đang bị đô thị hóa, nếp sống truyền thống sắp nghiêng đổ
Nam nữ thanh niên Cham tản mác vào thành phố, hiện tượng tha hóa là không thể tránh
Dự án Nhà máy Điện hạt nhân ở hai đầu Ninh Thuận nguy cơ xóa sổ sinh linh từng cư trú trên vùng đất văn hóa ngàn năm này
Đâu là lối thoát?

Bị đè nén, bị đối xử bất công – ta dũng cảm phản kháng, nhưng phải thật thông minh và trí tuệ
Chớ tin vào bạo lực dưới bất kì hình thức nào
Ta quyết liệt, nhưng ta không cực đoan
Ta sử dụng bản thân, chứ không hi sinh tánh mạng người khác để chứng thực chân lí
Căm thù chỉ vẫy gọi căm thù.

Cham không cần đẻ cho thật nhiều, mà cần sản sinh con người như là con người
Con người Cham với
Thân thể khang kiện – Trí tuệ minh mẫn – Tinh thần mạnh mẽ – Tâm hồn hòa ái
Ta là Cham, đồng thời là công dân thế giới
Ta là sinh thể mang tên Con Người – ở đây trên mảnh đất này giữa vũ trụ.

Chớ lo lắng về vài khác biệt của Akhar thrah
Ông bà ta từng khác biệt, Akhar thrah vẫn tồn tại
Dạy con cái trong nhà nói tiếng Cham, cố gắng nói harat tiếng Cham, thì tiếng Cham không thể mất.
Chớ lo lắng về vài mảnh văn minh Champa thất tán
Suốt dòng lịch sử, Cham đã nhiều lần bị, nhưng ta đã biết làm lại, oách hơn.

Hiện nay Cham đang dùng tiếng Việt để sáng tác
Một tương lai không xa, Cham nói và viết bằng tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha hay ngôn ngữ nào đó trên thế giới – không vấn đề gì cả
Pauh Catwai, Glơng Anak còn thì nguyên khí Cham còn
Damnưy còn là tinh thần huyền sử Cham còn
Là dân tộc Cham còn.

Ta cần làm giàu; ví có phải nghèo, ta không hèn
Ta cần phải giỏi; nếu không giỏi, ta không việc gì mặc cảm, ta học biết trân trọng người giỏi hơn ta
Chúng ta không yêu cầu ưu ái, chúng ta đòi hỏi công bằng.

Thế giới trở thành một làng – làng toàn cầu
Hiểu thế giới xung quanh, là điều cần thiết; cần thiết không kém, là hiểu chính ta
Hiểu thì càng yêu hơn
Cham cần hiểu biết, để sống sót: làm việc – yêu thương – sáng tạo.

Ta hãnh diện về di sản ông bà ta để lại; và chính ta cũng phải là niềm hãnh diện của con cháu ta, ngày mai
Hãy PR Cham, hãy làm cho thế giới ngoảnh về Cham, hãy biết làm cho từ “CHAM” vang lên rộng và xa hơn – một Cham đau khổ, tài năng và nhân bản.

Dù gì đi nữa, vẫn nhảy múa và ca hát.

2 thoughts on “Inrasara: Tuyên ngôn muộn

  1. Thật sâu sắc, mong các bạn trẻ Chăm mình dành nhiều thời gian suy ngẫm ” tuyên ngôn” này.

  2. sự nghèo đang làm cho Cham ngày khốn đốn hơn, nghèo do đâu? Ta tự hãnh diện về những gì ông bà để lại nhưng ta không tập trung lại mà cải cách lại những hủ tục lạc hậu thì chúng ta không ngóc đầu lên nổi. Sự lãnh phí tiền, công sức cho những đám này rồi đám kia là quá lớn cộng với sự khắc nghiệt khác. Nếu ta không tự thay đổi thì không ai giúp ta được.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *