Chuyện 40 năm mới kể
*
Chuyện 1. Chạy dịch
Mẹ dắt anh chị em tôi đi trốn
năm sáu ba. Không đâu xa mẹ dắt
qua nhà bà cô cách ba ngõ, mẹ
nói ngủ lại bà cô côi cút. Tôi
biết mẹ dắt anh em tôi chạy dịch.
Cha kể ngày xưa ông ngoại cõng cha
chạy xa rất xa. Thời buổi này ấp
chiến lược không đi đâu cả. Tôi nhớ
chị tay ôm cứng cái aw dhai cũ
nát ông Ngô tổng thống cấm Cham mặc
tay dắt thằng út đứng khóc nước mắt
hai hàng. Hôm nay thằng út con lớp
sáu, ao dhai chả ai cấm mấy đứa
cháu chị vứt đi lâu rồi.
*
Chuyện 2. Ăn chữ
Tôi có thằng bạn mắc bệnh ăn
chữ. Không thứ gì khác hắn ăn
sáng trưa chiều hắn nhai ngấu nghiến
Vợ hắn khóc hai năm nay thôi
Hắn ăn đủ các thứ nặng nhẹ
Nietzsche Khổng đến Sagan tất
tần tật hắn ăn từ tốn chậm
rãi những con chữ. Thuở xà lỏn
ên mắt tôi thấy lão Klum mõ
làng ăn trăng với nước lã trừ
bữa. Trước nữa, cha kể ông cố
ngoại tôi chạy càn Minh Mệnh đọc
kinh lễ đốt tập thơ Glơng Anak
pha nước đái trẻ uống thay vì
ăn chữ. Ông sống trên trăm tuổi
cha nói giòng ăn lạ chỉ sinh
một ở thế hệ nào đó bất
kì đâu Cham không bao giờ tiệt
nòi ăn chữ. Vợ hắn khóc sao
trúng ngay chồng em.
*
Chuyện 3. Chờ tàu
Có lẽ đã một trăm, hai trăm
năm và hơn thế nữa, ông đã
chờ những con tàu, đến vào buổi
chiều, như ông Kadhar hứa
Bảy mươi năm trước, con ông đã
chờ con tàu, chắc chắn sẽ đến,
người cha nói – người cha thì không
thể dối con được. Như bốn mươi
năm qua, cháu ông chờ tàu, buổi
chiều, sau giấc đóng chuồng. Họ chờ
như thế, dáng đứng ấy trên mô
đất ấy – về phía biển, những con
tàu chắc chắn sẽ đến. Tổ tiên
họ hứa thế, sách chép như thế
họ không thể không chờ con tàu
đến từ phía biển – nỗi cha truyền
Mãi khi có ấp chiến lược họ
mới hết chờ, hết còn cơ hội
chờ những con tàu đã đến và
bỏ đi từ lâu rồi, có lẽ.
*
Chuyện 4. Sông Lu
Sông Lu sinh ra cùng tôi năm đinh
dậu. Hai mươi tháng hạn sông Lu nằm
phơi thân trầm dòng vào lòng đất. Sông
Lu chảy quyết liệt lúc tôi vỡ tiếng
nói đầu đời, sông Lu ẩn mình trong
tôi khi tôi bỏ làng đi lang bạt,
lần nữa sông Lu lại ra đời với
tôi ngày trở về. Đừng ai hỏi sông
Lu ở đâu, đất Phan Thiết sông Lu
lớn dậy chảy ngang trời Sài Gòn bay
Tokyo, sông Lu tắt Baghdad
hát cùng Euphrates. Sông Lu ngã bệnh
chết khát, như tôi, sông Lu giận dữ
gào thét hay rì rầm kể chuyện. Sông
Lu khô – cháy, đứng – đói, đầy – trào, sông
Lu nung nóng đồi cát hay sông Lu
tự vỡ bờ chở phù sa bồi ruộng
đất quê hương. Cả khi sông Lu bị
con người biến thành thứ mương tháo vô
dụng, sông Lu vẫn cần cù mang phù
sa đổ vào biển. Sống như là mang
phù sa đổ vào biển.
*
Chuyện 6. Trâu khóc
Những con trâu khóc vào đời tôi. Chàng
Mok hiên ngang một cõi dẫn đàn qua
đồi cọp tát phải mông xe cam nhông
chở về bỏ cỏ nó khóc tin mình
sắp chết, cha đào hố sâu lút đầu
chôn với đám lá, mẹ khóc. Đúng năm
sau cái Jiơng già đứng khóc nhìn cháu
chắt trận dịch sáu hai dắt đi trống
chuồng cô đơn với mấy cu con ngồi
khóc. Cu Pac sừng dài oanh liệt mỗi
mùa cạ gẫy hai đầu cày, cha qua
ngoại cậu út hú mấy chú trói đè
ra cưa mất gần nửa sừng trái, nó
khóc điên dại giẫy đành đạch như hôm
bị thiến, còn hơn thiến trông chả giống
ai, cha về nó khóc. Bạn đi cặp
nàng Pataih mãi khóc cho dáng đẹp rất
đực của mình, cha bắt kéo xe đỡ
riết thành quen, chúng bạn quên mất nó
cái, có mỗi nó nhớ mình cứ trinh
dù đã qua đi sáu mùa rẫy, nó
khóc không nước mắt. Những con trâu khóc
ướt tuổi dại tôi.