Theo lời kể của ông Lưu Yên, tại làng Bình Chữ, Ninh Phước, Ninh Thuận.
Hồi thời nguyên khai Ngân hà (Kraung Khaung Phwơr), trái đất của chúng ta mới chỉ là một khối nước (Gul ia) tinh khiết, tạm gọi là hành tinh nước (Ia nưrah) khổng lồ như một khối kim cương vĩ đại. Chưa có sự sống của muôn loài trên đó.
Vào một buổi hoàng hôn thơ mộng trên cảnh giới, công chúa Camtrinai là một tiên nữ (kanưya), con gái út của Ngọc hoàng (Debita) Bhamakaya trị vì Thiên hà (Kraung Khaung Swơr) có tên gọi là Thakaya cùng đoàn tháp tùng xiêm y rực rỡ đi du ngoạn ngang qua Ngân hà của chúng ta ngày nay, phát hiện một khối nước khổng lồ chiếu những tia sáng lấp lánh muôn màu muôn sắc rất ngoạn mục. Cảnh trí nên thơ hữu tình giữa hoàng hôn vắng lặng hòa cùng sóng nước rì rào gợi cho công chúa Camtrinai bâng khuâng nhớ về mối tình trắc trở của nàng với hoàng tử Pakaraya, một hoàng tử tuấn tú khôi ngô tài ba lỗi lạc văn võ song toàn, con của Ngọc hoàng Sarawaray trị vì Thiên hà có tên gọi Bhayawiya, nhưng bị cách ngăn vì mối thù truyền kiếp của hai thiên hà láng giềng là Thakaya và Bhayawiya. Nàng oán vua cha, trách số phận đã cách ngăn mối tình của nàng. Bỗng từ đôi mắt long lanh, những giọt lệ đau thương tuôn trào như mưa xối xả trên khối nước tinh khiết dưới chân nàng đang đứng loang ra khắp nơi trên khối nước. Nàng thả hồn bay bổng theo hình ảnh của người tình thề non hẹn biển mà quên cả thực tại. Ánh hoàng hôn dần buông vào màn đêm mà nàng không biết, đến khi các tì nữ nhắc, nàng mới giật mình tỉnh trí. Nàng bảo các tì nữ (mưrudai) thu xếp hành trang trở về hoàng cung.
Thắm thoát hơn hai năm trôi qua (một năm trên tiên giới bằng 12.000 năm dưới hạ giới), những giọt lệ kì bí của công chúa Camtrinai trước đây như một chất xúc tác huyền diệu tác động lên khối nước tạo thành một lục địa từ từ trôi lên giữa biển cả mênh mông. Từ đó hình thành sự sống của muông thú. Nay là trái đất của chúng ta. Lúc bấy giờ chưa có sự xuất hiện của loài người.
Ngày nọ, hoàng tử Pakaraya tìm đến gặp công chúa Camtrinai, hai người hẹn hò lén vua cha để vừa đi du ngoạn vừa có dịp tâm sự cho thỏa nhớ nhung bấy lâu bị ngăn cách, cấm kị. Khi hai người bay khỏi hai thiên hà để đi vào không phận của chúng ta ngày nay thì họ phát hiện hành tinh nước trước đây trở thành một hành tinh khác lạ. Nơi đây có núi non hữu tình, có chim muông ríu rít, có biển cả rì rào, có thể nói đó là một cảnh trí thơ mộng không đâu sánh bằng.
Hoàng tử Pakaraya và công chúa Camtrinai đáp xuống một tảng đá bằng dưới một tán cây râm mát trên một ngọn đồi bên cạnh con suối nước trong veo róc rách như một bản nhạc khiến tâm hồn họ trở nên ngây ngất, đê mê. Mùi hoa rừng thoảng về khiến họ quên cả không gian thời gian.
trời đã tối mịt mà công chúa đi đâu chưa thấy về, hỏi các tì nữ, các nhũ mẫu cũng như các quan ngọ môn đều không ai biết, hoàng hậu Cahyamưga, mẹ công chúa lúc bấy giờ trong lòng như có lửa đốt, chạy vào tâu với ngọc hoàng Bhamakaya, phụ thân của công chúa Camtrinai. Ngọc hoàng nóng lòng ra lệnh cho các quan vệ thần tức tốc đi tìm công chúa. Một đoàn ngự lâm quân hùng hậu của triều đình tỏa ra khắp nơi nhưng tìm mãi cũng không thấy bóng dáng Camtrinai. Ngọc hoàng ra lệnh cho đoàn quân bay ra khỏi bầu trời Thiên hà Thakaya đi vào không phận Ngân hà Swơr Riya mới phát hiện công chúa Camtrinai và hoàng tử Pakaraya tại một hành tinh xa lạ. Đó là trái đất chúng ta ngày nay.
Việc công chúa Camtrinai trộm yêu hoàng tử Pakaraya là con của ngọc hoàng Saravaray, kẻ thù truyền kiếp của triều đình Thiên hà Thakaya là trọng tội đáng chết. Dù công chúa Camtrinai như báu vật không thể thay thế luôn được ngọc hoàng nuông chìu hết lòng, nhưng bởi sự nghiêm minh của pháp luật, buộc ngọc hoàng thu hồi vĩnh viễn quyền thần tiên (sunuw ginrơh) và biến công chúa thành người phàm tuc, đày xuống hạ giới. Mẫu hậu của Camtrinai là hoàng hậu Cahyamưga kêu thương thảm thiết, van lạy ngọc hoàng tha tội, nhưng vì danh dự, vì tiền đồ của triều đình, ngọc hoàng vẫn quyết thi hành án.
Công chúa Camtrinai đi lang thang khắp vũ trụ không nơi nương thân. Cuối cùng dường như định mệnh đã an bài, công chúa trôi giạt đến hành tinh nước, nơi xưa kia nước mắt của nàng hòa cùng khối nước tạo thành lục địa, sống trong cảnh thiếu thốn cùng cực. Hay tin, hoàng tử Pakaraya tìm đến. Nhưng éo le thay, lúc bấy giờ công chúa xinh đẹp ngày xưa đã trở thành người phàm tục, còn chàng thuộc về thế giới thần tiên, nên không thế sống chung được.
Nhớ lời thề non hẹn biển khi xưa, và bởi lửa tình đang bốc cháy, hoàng tử Pakaraya đau khổ vô cùng, chàng quyết đi tìm vị thần có phép thần thông hóa phép trả lại quyền thần tiên cho nàng công chúa bất hạnh. Hoàng tử rời bỏ quê hương đi khắp cõi thiên hà, vượt bao gian nan nguy hiểm, tưởng như có lúc phải bỏ mạng dọc đường. Cuối cùng, hoàng tử cũng yết kiến được thần Thái dương (Ppo Aditiak).
Nghe hoàng tử Pakaraya trình bày về mối tình chung thủy đầy bất trắc của mình, cũng như hoàn cảnh cơ khổ của nàng công chúa Camtrinai ở trần tục, thần Thái dương tuy có động lòng thương cảm nhưng không thể thỏa mãn lời cầu xin của hoàng tử. Vì muốn trở thành tiên giới chỉ có một con đường duy nhất là phải trải qua quá trình tu luyện hàng mấy trăm kiếp. Đối với công chúa Camtrinai, tuy trước đây là tiên giới, nhưng quyền thần tiên của nàng đã bị vua cha tước bỏ vĩnh viễn không thể thu hồi lại được.
Lâm vào con đường bế tắc không lối thoát, hoàng tử Pakaraya cảm thấy thương người yêu hơn bao giờ. Chàng oán số phận, trách vua cha. Công chúa Camtrinai là một báu vật của triều đình Thakaya nay phải lâm vào cảnh khốn cùng nơi hạ giới thì làm sao có thể sống được. Nghĩ thế, hoàng tử cầu xin thần Thái dương ban ân huệ tạm thời thu giữ quyền thần tiên của chàng, biến chàng thành người phàm tục để có thế sống chung với Camtrinai cho đến khi nàng tạ thế. Khi đó thần sẽ trả lại quyền thần tiên cho chàng.
Trước lời yêu cầu khẩn thiết của hoàng tử chung thủy, thần thuận tình biến hoàng tử thành người hạ giới, đồng thời nhờ một con bò linh (limauw kapil) đưa chàng xuống trần thế và căn dặn cần kiêng thịt bò, nếu không chàng sẽ không lên thiên hà được nữa.
Từ đó trên hành tinh nước đúng hơn, trên trái đất chúng ta ngày nay mới có sự sống của con người. Hoàng tử Pakaraya và công chúa Camtrinai thành vợ thành chồng sống hạnh phúc dưới trần gian, sinh con đẻ cháu, tạo dựng cơ nghiệp phồn vinh. Một hôm, hoàng tử Pakaraya cùng đứa con đi săn bắt được một con bò rừng đem nướng, mùi thịt nướng từ đống lửa than toả ra thơm phức, khiến hoàng tử trong lúc đang đói quên hết lời dặn xưa, đã ăn miếng thịt. Từ đó hoàng tử trở thành người phàm tục sống dưới thế gian cho đến lúc qua đời.
Sau này, để nhớ ơn sinh thành và công lao khai phá giang san của phụ mẫu, các con của Camtrinai và Pakaraya lấy tên đầu của song thân ghép thành Campa để đặt tên cho tổ quốc của mình, đồng thời xây một cái tháp rất uy nghi tại vùng Kauthara-Ia Trang, là chốn đầu tiên Camtrinai đặt dấu chân xuống, là nơi thiết lập kinh đô đầu tiên, cũng là cái nôi văn minh của dân tộc Champa để phụng thờ. Mẫu Ppo Inư Nưgar, đó là tháp Ppo Nưgar tọa lạc tại thành phố Nha Trang ngày nay.
*
Trong Tagalau5.