Inrasara bình.
1. Về văn hóa:
– Bilauk li-u iku bamong
Nhjrung gơp tapong lac ilimo
Sọ dừa, cái đuôi của tháp
Hè nhau mang vác bảo văn hóa đây
(Sọ dừa là thứ bỏ đi, nhưng bởi ngộ nhận, nên một số người tôn trọng nó, bảo rằng đấy chính là văn hóa, quay sang chối bỏ văn hóa dân tộc. Bamong, cũng có người hiểu là “quầy”, nghĩa là trái dừa út của một quầy, rất bé.)
– Sa bauh cơk tajuh gilaung
Sibơr kac thraung bhap ilimo
Một ngọn núi bảy ngả đường
Đường nào cho thông văn hóa dân tộc?
(Văn hóa Champa đang bị thất tán khắp nơi, ai và làm cách nào để lưu giữ nền văn hóa ấy? Chú ý: Bhap ikimo: “văn hóa nhân dân”, là thuật ngữ rất đặc trưng của Pauh Catwai)
– Krung adat mưng muk kei
Kwơc nau pablei lac o xanak
Truyền thống cha ông ngàn xưa
Hốt đi bán bảo là không thiêng nữa!
(Miễn bình luận!!! Một cái nhìn gần như là tiên tri cho tâm thế những người con Cham mất gốc hiện đại)
– Hajiơng ra caik ppakhik
Đa ka lihik bhap ilimo
Nên mới cho người bảo tồn
E rằng tiêu mất văn hóa nhân dân.
2. Về thế sự:
– Hajan laik sa bauh dwa bauh
Buh di kadauh wak ngauk linha
Mưa rớt giọt một giọt đôi
Bỏ vào bầu rồi treo lên gióng
(Kẻ có kiến thức nhỏ giọt, nên rất quý nó, quý đến tội nghiệp; từ đó họ cố bảo vệ cái nhỏ bé mà mình có kia)
– Dom lac mưkrư siam bbiak
Bboh mưh pariak ba gơp pahlap
Từng bảo ta đây ngon lành
Mới thấy bạc vàng ùa nhau bợ đợ
(Quyền và lợi luôn thử thách tâm trong sạch của con người)
– O thei ngap di drei o hai
Tamuh di hatai drei ngap di drei
Không ai gây hại cho mình
Tâm sinh sự, mình lại hại mình
(Ví dụ: Glơng Anak viết: “drei tacei wơk ka drei”. Nghĩa là khi ta lấy tay trỏ vào người khác, chỉ có 1 ngón đâm vào người, 3 ngón còn lại đâm thẳng vào mình. Mình hại mình vậy!)
– Urang jiong di mik saung wa
Drei mư-aum cangwa kauh gai patauk
Người cậy nhờ chú bác
Ta đi đội nia, chặt cây về đỡ
(Sống có bà con chú bác, người đồng tộc; ai lại đi cõng rắn cắn gà nhà bao giờ)
– Ia bhong ikan jang bhong
Hajan ngauk ralong o hu haluw
Nước hồng con cá cũng hồng
Mưa trên ngàn không có nguồn
(Câu này ý nghĩa rất cao cường, các bạn có thể xem lí giải trong cuốn: Văn học Chăm – khái luận, của Inrasara)
– Đơ xwan limưn jơh khơng
Liphwai mai nhu dơng libuh di thauh
Mạnh thì có sức nào bằng voi
Lúc mệt nhoài ngã gục như chơi
(Hãy khiêm tốn sống, và làm việc)
– Bblang bbong ywa hapuh
Hajan yuw ra tuh bblang dak mưdrưng
Sân sạch bởi chổi hay quét
Mưa như trút sân chẳng dính lầy
(Câu này hay, đơn giản mà sâu sắc nên đã biến thành một tục ngữ)